"Język, jak wiele innych zjawisk w krajach o niedawno odzyskanej niepodległości, należy zdekolonizować, przekształcić na podobieństwo innych konstrukcji wyobrażeniowych, jeśli ci z nas, którzy są jego użytkownikami poza kulturą anglosaską, mają być czymś więcej niż jedynie artystycznymi odpowiednikami wuja Toma."

Niebawem w warszawskiej Zachęcie odbędzie się (26.06.2008) konferencja prasowa dotycząca polskiej prezentacji na tegorocznym, jedenastym Międzynarodowym Biennale Architektury w Wenecji. Jest okazja by przypomnieć, jak zagadnienia dotyczące tego największego wydarzenia architektonicznego rozgryzane były na konferencji "Bite me" (CSW Zamek Ujazdowski) poprzedzającej ogłoszenie wyników konkursu na projekt wystawy w polskim pawilonie w ramach weneckiego biennale.

14 marca 2008 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zaakceptowało projekt "HOTEL POLONIA. Budynków życie po życiu" autorstwa architekta, Grzegorza Piątka oraz historyka sztuki, Jarosława Trybusia, którzy zaprosili do współpracy artystów, Nicolasa Grospierrre'a i Kobasa Laksę.

Wypada zacząć od tego, że mamy powód do dumy: dogoniliśmy Zachód, a nasza krytyka przypomina już tą amerykańską. Świadczą o tym wyniki badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Columbia, które na wstępie swojego wykładu przytoczył Henry Meyric Hughes. I tak, największy kawałek krytycznego tortu przypadł tym autorom, którzy stosują krytykę bezpieczną, bo relacyjną i opisową. Na drugim miejscu jest krytyka przekrojowa, o zabarwieniu historycznym, a więc prasowa historia sztuki w wersji pop. Ostatnią pozycję honorowaną medalem zajmują krytycy o zacięciu poetyckim, czyli autorzy tekstów z pogranicza krytyki i literackich impresji. Na szarym końcu snują się krytycy, którzy sztukę oceniają i proponują czytelnikowi konkretne stanowisko. Ale, ale...

Wystawa na dziesięciolecie galerii Sektor to trzyczęściowy projekt, nawiązujący do poruszanej w kultowym serialu "Archiwum X" problematyki zjawisk tajemniczych i niejasnych. Na niepokojącym plakacie towarzyszącym wystawie widnieje głowa w kominiarce, z wykrojonym otworem na oko, z którego widza śledzi przeszywające spojrzenie. Sztuka w orbicie panoptikonu, stająca się preparatem podanym laboratoryjnemu badaniu, to obszar, po których poruszają się artyści zaproszeni do wzięcia udziału w "Spisku sztuki": Laura Pawela, Kamil Kuskowski, Hubert Czerepok, Szymon Kobylarz, Lucia Tracova i Anetta Mona Chisa, Arti Grabowski i Leszek Lewandowski.

GALERIA FOKSAL MCKiS
JAROMIR JEDLIŃSKI, KIEROWNIK GALERII
Foksal 1/4, 00-950 Warszawa
e-mail: jaromir@witryna.pl
tel/fax 0 22 8276243
e-mail: foksal@mckis.waw

Zdecydowałyśmy się odpowiedzieć na tekst Ewy Tatar ponieważ jest on interesującą egzemplifikacją nieufności krytyka wobec artysty jako producenta znaczeń oraz manipulacji często niesprawdzonymi informacjami w celu zilustrowania z góry powziętej przez autora tezy. Nasz projekt nie dotyczy wbrew temu, co sugeruje Ewa Tatar, narracji o shoah, stąd cały jej wywód jest w pewnym sensie nie na temat. W związku z tym nie interesuje nas szczegółowa analiza i dyskusja z argumentami merytorycznymi autorki. Nasze zainteresowanie budzi natomiast metoda pracy Ewy Tatar, która wydaje nam się kontrowersyjna.

Edukacja plastyczna nie powinna ograniczać się tylko do edukowania zawodowych artystów; należałoby dokształcić także odbiorcę sztuki. W Polsce rzadko dostrzega się taką potrzebę i właściwie nie istnieje u nas skuteczny system propagowania sztuki wśród szerszych kręgów społecznych. Za to swój sposób mają Duńczycy. Przyjrzyjmy się więc jednemu z typów duńskiej szkoły plastycznej, tzw. Ludowej Szkole Wyższej (dalej: LSW), a konkretnie, choć nie tylko, szkole w Aakirkeby na Bornholmie.

Duńskie LSW można porównać z polskimi uniwersytetami ludowymi. Lokują się poza uniwersyteckim systemem nauczania i nie dają formalnego wykształcenia. Pobyt w takiej szkole trwa zwykle jeden lub dwa semestry.

Nowoczesny dyskurs historii sztuki narodził się dzięki całej serii wykluczeń. Jego wewnętrzna złożoność, nieskończona ilość mutacji i wcieleń do pewnego stopnia maskuje to, że pewne sposoby mówienia o sztuce (bądź o obrazie), które nie mieściły się w ramach historii sztuki jako dyscypliny, zostały odsunięte na drugi plan lub zapomniane. Niektóre spośród nich powracają, niczym symptomy zatartego, granicznego doświadczenia. Wśród tak wykluczonych języków jest bezimienny projekt Aby'ego Warburga, który rzeczywiście doprowadził historię sztuki do granicy.

Ewa Małgorzata Tatar, Fantomowe czucie miasta. Kilka słów o wspólnym projekcie Anny Baumgart i Agnieszki Kurant
Katarzyna Czeczot, W  p o w i e t r z u

Ewa Małgorzata Tatar