Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, „Dryfując", Łaźnia, Gdańsk, do 22.11.2015

: Function ereg() is deprecated in /includes/file.inc on line 649.
 

21 kwietnia 2006 roku norweski tankowiec wyłowił człowieka dryfującego na prymitywnej tratwie. Rozbitek znaleziony został w duńskiej cieśninie Skagerrak, oddzielającej Danię od Szwecji i Norwegii. Media spekulowały na temat tożsamości „tajemniczego mężczyzny" jednak rozbitek nigdy się do niej nie przyznał i nie ujawnił kraju pochodzenia. Nie posiadał żadnych dokumentów i twierdził, że pochodzi z Kalifornii (USA) i został dwa lub trzy dni wcześniej porzucony na morzu przez załogę angielskiego statku, którym płynął.

Wystawa „Dryfując" duńskiego duetu Nielsen & Johnsen podejmuje temat Innego, wyrzuconego poza granice systemu. Człowieka funkcjonującego na marginesie, na granicy ogólnie przyjętych norm i zasad. Kraje zachodnie budują coraz szczelniejsze granice, a miliony ludzi wyrusza w podroż do Europy w poszukiwaniu bezpiecznego życia. Nawiązując do wydarzenia z 2006 roku artystki zadają wiele egzystencjalnych pytań, które dziś, po prawie 10 latach wydają się nadzwyczaj aktualne. Historia znalezionego człowieka zwraca uwagę na sytuację osób będących częścią systemu, a jednak na jego obrzeżach, ich uprzedmiotowienia i braku reprezentacji tych, którzy nie mają prawa głosu. Co znaczy tożsamość narodowa i pochodzenie w obliczu przymusu ucieczki. Tym bardziej znamienne jest, że jedynym człowiekiem nie posiadającym w filmie głosu jest tytułowy rozbitek dryfujący na tratwie. Staje się on niemym świadkiem własnej historii, a jego wersję wydarzeń widz może doczytać z jednego z ekranów.

Hanne Nielsen i Birgit Johnsen zwracają też uwagę na alternatywne sposoby konstruowania historii, metody budowania dyskursu publicznego, to co oficjalne kontra prywatne. Intrygująca jest dla nich wartość newsa, który aktualny może być tylko tu i teraz. Istnieje wyłącznie w teraźniejszości. Składająca się z kilku ekranów instalacja „Dryfując" jest inscenizacją wydarzenia z 2006 roku. Ujęcia aktora odgrywającego odnalezionego mężczyznę łączą się z wypowiedziami przedstawicieli norweskich i szwedzkich instytucji, które brały czynny udział w ratowaniu rozbitka. Artystki chciały zakłócić linearną, oficjalną wersję przedstawienia historii. Obrazy pojawiające się niechronologicznie, przeplatane kontemplacyjnymi kadrami, ujawniają pewne ślady, lecz do widza należy ułożenie własnej wersji wydarzeń. Być może wypowiedź samych artystek najlepiej może to zobrazować: „Czasami rzeczywistość jest dużo bardziej zaskakująca niż fikcja ale tak naprawdę to ta sfera pomiędzy staje się naszym polem poszukiwań...

„Dryfując" nie oferuje jednoznacznej odpowiedzi, a dziś po prawie dziesięciu latach od wydarzenia obraz tamtej historii staje się dopełniony o aktualne wydarzenia. Wystarczy poszerzyć nasze pole widzenia aby zobaczyć tragedię tysięcy innych osób, którzy podobnie jak tytułowy rozbitek dryfują na morzu nienawiści, rozpaczy i niepewności. Ich historia jest sumą problemów i zagadnień naszej współczesności: historii, geopolityki, przemocy, partykularnych interesów. Brytyjska pisarka i feministka, Jeanette Winterson napisała: „Mój stary, żydowski przyjaciel mówi, że nosimy dwie torby na nasze problemy - w jednej torbie znajduje się czas i pieniądze, w drugiej walka na życie i śmierć. To w tym właśnie miejscu znajduje się ludzkość".

W ramach wystawy „Dryfując" zaprezentowane zostaną dodatkowo dwie ważne dla twórczości Hanne Nielsen oraz Birgit Johnsen prace. „Camp Kitchen" („Kuchnia Polowa"), jedna z ostatnich i najbardziej politycznie zaangażowanych realizacji oraz „Grinding Onions" („Obieranie Cebuli"), pochodząca z wcześniejszego okresu ich twórczości.

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan

Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan
Hanne Nielsen & Birgit Johnsen, "Dryfując" , CSW Łaźnia, Gdańsk, fot. Adam Bogdan