Ten numer artmixa poświęcony jest antywładzy. Ale czy w ogóle o czymś takim można mówić? Antywładza byłaby krytyką władzy, próbą jej zdekonstruowania i osłabienia. Warto jednak pamiętać, że każda wypowiedź teoretyczna, krytyczna czy artystyczna ustanawia kolejne stosunki władzy. Obszar władzy jest sferą dynamiczną, przecinających się stosunków siły i słabości, stosunków, które nakładają się na siebie i są zmienne, mają różne znaczenie w zależności od sytuacji i kontekstu. Również estetyka, jak pisze Jacques Ranciere, ma swoją własną politykę. Ta polityka wewnątrz estetyki ustanawia widzialność lub niewidzialność, zakłada hierarchię tematów, lub dokonuje demokratyzacji porządku estetycznego. Gra toczy się więc o możliwość wypowiedzi, o to, kto może być słyszalny i jakie głosy mogą zostać wysłuchane, gra toczy się też o widzialność, kto może być widzialny i w jakich kontekstach. Wewnątrz pola widzialności jednak następują kolejne napięcia i pojawiają się nowe stosunki władzy.

Problemu zyskania możliwości wypowiedzi dotyczy Manifest Archiwum Etnograficznego Pseudo. Emancypacja "stosowanych sztuk społecznych", prezentowany już od pewnego czasu artmixie. Jako komentarz do Manifestu, nakręconego przez Archiwum filmu "Pseudo" oraz towarzyszącej mu dyskusji, która odbyła się w CSW w Warszawie, prezentujemy tekst Ewy Majewskiej No po kim, jak po kim, ale po pani bym się tego nie spodziewała... Tekst mówi o strategiach budowania i egzekwowania władzy oraz o tym, jak strategia ofiary może być również formą sprawowania władzy. Chcemy, by ten tekst został potraktowany jako ważny głos w dyskusji, głos, który wskazuje na różne punkty widzenia i różne strategie emancypacyjne.

Kolejnym głosem polemicznym odnoszącym się do manifestu Pseudo jest tekst Artura Żmijewskiego Pomiędzy, prezentowany w ramach aktualizacji tego numeru. Mamy nadzieję, że dyskusja ta będzie toczyć się dalej.

Daniel Muzyczuk w tekście Poza Grand Hotel Abyss porównuje odnoszące się do sztuki myśli Ranciere'a i Lukács'a, wskazując tym samym na korzenie krytycznej analityki władzy. Dynamiczny obszar władzy można obserwować również w odniesieniu do sfery sztuki i cenzury, wskazując, że, wbrew pozorom, również na tym obszarze nie ma prostych podziałów na "my i oni", "posiadający władzę i pozbawieni władzy". O niemożności postawienia prostych diagnoz w odniesieniu do sfery cenzury pisze Izabela Kowalczyk w tekście Między rynkiem a dogmatem. Sztuka w podwójnym wiązaniu. Jest to przedruk z pisma "Indeks 73. Nieregularnik wolnej kultury".

Chciałybyśmy tutaj wskazać również na działalność inicjatywy Indeks 73 , gdyż podejmowane przez inicjatywę działania można określić jako wpisujące się w strategie antywładzy. Jak pisze inicjatorka Indeksu, Lidia Makowska: "Indeks 73, to nowa, powstała na początku 2008r., ogólnopolska inicjatywa środowisk kulturotwórczych na rzecz obrony konstytucyjnej wolności twórczości artystycznej i badań naukowych. Zamierzamy na nowo przeanalizować obszary wolności i represji oraz zdefiniować obecne zagrożenia swobodnego dostępu do tworzenia, remiksowania i rozpowszechniania dóbr kultury. Proponujemy konkretne działania, które badają i zapobiegają cenzurze, wprowadzają systemowe zmiany w prawie, wspierają ruch wolnej kultury oraz przywracają do obszaru kultury pojęcia dobra wspólnego i interesu publicznego". Uważamy, że w odniesieniu do problemu cenzury najbardziej palącym problemem jest właśnie przeanalizowanie ukrytych stosunków władzy, które blokują pewne wypowiedzi artystyczne, doprowadzają do autocenzury, działają na zasadzie ustanawiania silnego centrum oraz marginalizacji tego, co nie wygodne i niepasujące do powszechnie panujących reguł.

Następny prezentowany tekst Kobieta jako potwór w Psychozie Alfreda Hitchcocka Niny Czarneckiej-Pałki, dotyczy również w pewnym sensie władzy i antywładzy, ale budowanych na poziomie psychiki i podświadomości, i prezentowanych w tym, chyba najbardziej klasycznym filmie grozy.

Zamieszczamy w tym numerze również recenzje: pracy Izabelli Gustowskiej "She-Ona. Media Story", z Biennale w Berlinie oraz z wystawy Fridy Kahlo w Muzeum Sztuki Współczesnej (MOMA) w San Francisco.

Ten numer artmixa porusza kwestie powszechnie uważane za drażliwe. Mamy nadzieję, że przy okazji będzie zachętą dla czytelników i czytelniczek do zabrania głosu na temat władzy i antywładzy w sztuce, kulturze, życiu publicznym.

Iza Kowalczyk, Edyta Zierkiewicz

Frida Hahlo, Moja sukienka tam wisi

Spis treści:

Izabela Filipiak, Kahlo - świętość, jarmarczność i groza new

Artur Żmijewski, Pomiędzy new

Ewa Majewska, No po kim, jak po kim, ale po pani bym się tego nie spodziewała...

Daniel Muzyczuk, Poza Grand Hotel Abyss

Iza Kowalczyk, Między rynkiem a dogmatem. Sztuka w podwójnym wiązaniu

Nina Czarnecka-Pałka, Kobieta jako potwór w Psychozie Alfreda Hitchcocka

Iza Kowalczyk, Alicja w krainie mediów (Izabella Gustowska, "She-Ona. Media Story")

Justyna Ryczek, Biennale pomysłów

Katarzyna Barańska, Alicja Plachówna, Zuzanna Radzik, Claudia Snochowska-Gonzales, Joanna Tokarska-Bakir, Aleksandra Wróblewska, Anna Zawadzka. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Pseudo. Emancypacja "stosowanych sztuk społecznych"