Jednym z najgorętszych tematów sztuki współczesnej jest przestrzeń rozumiana zarówno dosłownie, w kategoriach topograficznych, ale także bardziej metaforycznie, jako symboliczna przestrzeń emocji. Swoistej podróży przez wielowymiarową przestrzeń sztuki możemy doświadczyć w warszawskim Austriackim Forum Kultury, gdzie prezentowana jest najmłodsza generacja artystów wiedeńskich. Wystawę pt. "Spaciously" ("Przestrzennie") przygotowały specjalnie do przestrzeni AFK dwie młode kuratorki i krytyczki sztuki - Alicja Bielawska i Karolina Łabowicz-Dymanus.

Nikolaus Gansterer, Mikrokulturforum, 2005 fot.am

Klatka schodowa forum została zdominowana przez starannie zmiętą i wygniecioną masę papieru. Unosząca się majestatycznie kula przypominająca panaustriacką palnetoidę, to praca Nikolasa Gansterera pt. "Hypotopia". Jeśli przyjrzeć się uważniej można zobaczyć, że księżycową powierzchnię kuli zamieszkują małe ludziki. Druga praca Gansterera składa się z drabiny prowadzącej wprost pod sztuczny sufit AFK. Jeśli tylko zdecydujemy się ("na własne ryzyko" jak ostrzegają organizatorzy) zajrzeć pod sufit biurowo-galeryjnej przestrzeni, od razu dostaniemy się w dziwną przestrzeń zamieszkaną przez tych samych małych ludzi, którzy niczym w bajce o Fraglesach lub opowieści o Guliwerze wiodą w ukryciu przed niepowołanymi na marginesie AFK osobne życie. Niepozbawiona uroku praca Austriaka inspiruje na wielu poziomach. Kto w dzieciństwie bawił się "karzełkami", obserwował godzinami mrowiska lub i widział w banalnych fragmentach rzeczywistości osobne planety, ten będzie wiedział o co chodzi. Dodatkowo "Hypotopia" ma w sobie element wywrotowego absurdu, który ujawnia się gdy wchodząc do galerii widzimy zwiedzających czekających w kolejce do wejścia na drabinę, bądź też znikających do połowy w suficie galerii-biura.

K[raft, 2005, fot.am

Ze skalą i fantazją gra również, choć w nieco inny sposób, Hubert Blanz. Jego film przedstawia z lotu ptaka industrialne miasto przyszłości składające się z gęstej urbanistycznej siatki: fabryki, osiedla, parki, trasy komunikacyjne. Dopiero po chwili okazuje się, że futurystyczne megalopolis tworzą dziesiątki, setki misternie zespawanych i połączonych w całość elektronicznych podzespołów.

Hubert Blanz, Digital Surroundings, 2001 (projekcja wideo) i Nikolaus Gansterer, Mikrokulturforum, 2005 fot.am

W tym samym wąskim korytarzu wiszą obrazy Andrei Ressi, na których zbudowane z prostych piktogramów figurki uchwycone są w trakcie przemieszczania się. Ressi próbuje opisać znanymi wszystkim symbolami sytuacje doświadczane w trakcie podróży (obrazy pokazywane były na wystawie "in transit" w Wiedniu). W porównaniu do pozostałych prac cztery obrazy Ressi wydają się płaskie i banalne, ale być może w tym tkwi ich siła - stanowią kontrapunkt dla reszty instalacji.

Nikolaus Gansterer, Hypotopia, 2005, fot. Alicja Bielawska

Ostatnia z prac na wystawie powstała przy udziale grupy K[raft, która zawładnęła osobną, zamkniętą przestrzenią zamieniając ją w coś w rodzaju neolitycznej jaskini z przyszłości. Jaskini, której ściany pokryte są malowidłami widocznymi dopiero, gdy oświetli się je nikłym światłem ultrafioletowym, które emitują po włączeniu specjalne latarki. Trudno jednoznacznie określić przesłanie naściennych malowideł, jakie pozostawiła w Forum grupa K[raft. Jest to jakaś mieszanka typowej dla dnia dzisiejszego dekadencji i fascynacji techniką (komputery, aeroplany, maszyny). Z pewnością zwiedzającym udziela się aura niesamowitości, jaka musiała towarzyszyć egiptologom szperającym w podziemiach grobowców. Pusta na pierwszy rzut oka sala galeryjna stopniowo odsłania przed cierpliwym widzem tajemnice przestrzenności sztuki.

Nikolaus Gansterer, Mikrokulturforum, 2005 fot.am