Muzyka dla ryb Piotra Lutyńskiego w Galerii Foksal, fot.AM

Piotr Lutyński od kilku lat angażuje do swych projektów zwierzęta: kozy, ptaki ("Ptasia kolumna", Bunkier Sztuki, Kraków; Galeria Bielska, Bielsko-Biała - 2003), konie ("Między koniem a obrazem", Alchemia, Kraków - 2003), a teraz ryby z rodziny karpiowatych, umieszczone w specjalnie przygotowanych akwariach-malarskich obiektach.

"Muzyka dla ryb" w Galerii Foksal jest spójnym, choć niejednorodnym environment. W zaciemnionej sali dwa świecące przedmioty to akwaria z rybkami. Słychać specjalnie skomponowaną muzykę, a na ściankach akwariów widnieją geometryczne obrazy-znaki. Stworzona całość skłania do wyciszenia i medytacji. A jednocześnie w realizacji tej można dostrzec coś z idei dadaizmu, to ocierający się o absurd kolaż elementów naturalnych i artystycznych. Lutyński przyznaje się, że zawsze fascynowała go konstrukcja "Merzbau" Kurta Schwittersa łącząca elementy pochodzące z różnych porządków. Sam tworzy żywe kolaże, by - jak powiedział w rozmowie z Joanną Zielńską opublikowaną w katologu wystawy w Bunkrze Sztuki - "pozwolić naturze na naturalność, a sztuce na sztuczność".

Anna Dzierżyc-Horniak

Muzyka dla ryb Piotra Lutyńskiego w Galerii Foksal, fot.AM

Muzyka dla ryb Piotra Lutyńskiego w Galerii Foksal, fot.AM

Muzyka dla ryb

Na wernisażu Piotr Lutyński grał na skrzypcach, chodził między akwariami i "zagrywał" do każdego gościa. Nietypowa sytuacja, w której standardowe powitania zmienione zostały w muzyczną konfrontację. Teraz jesteśmy sami w sali Galerii Foksal. W wyciemnionym wnętrzu znajdują się dwa obiekty, duże i małe akwarium umieszczone na wysokich nogach. Pomalowane w kolorowe geometryczne formy ścianki akwariów przywodzą na myśl kompozycje Andrzeja Wróblewskiego i Jerzego Nowosielskiego. Tylko na jednej szybie pojawia się przedstawienie: widok miasta, ujęcie obejmuje górne kondygnacje wieżowców, środowisko jak najbardziej obce rybom.

Lekko przezroczyste, barwne powierzchnie, podświetlone przez akwariowe lampki rzucają barwne plamy na ściany. Przez szybki widać leniwie przepływające rybki, mniejsze i większe, szare i pomarańczowe. W tle muzyka. Jest to integralna część projektu, specjalnie skomponowany koncert poświęcony rybom, z tekstem i w wykonaniu Marcina Świetlickiego i muzyką Grzegorza Dyducha, Cezarego Ostrowskiego, Marka Piotrowicza i Piotra Lutyńskiego. Wsłuchując się w tekst można między innymi wyłapać fragment o tym, że ryby zjadają ryby. Muzyka brzmi cały czas, słuchają jej ryby, słuchają oglądający. Powstaje pytanie, co widzą i słyszą ryby. Czy muzyka dla ryb jest tym, czym sztuka dla człowieka? Warto postać między akwariami i wsłuchać się w słowa i muzykę, poobserwować przez szybki ryby i zastanowić się, co też one widzą. Obecność zwierząt sprawia, że zmieniamy się w obserwatorów, dzięki czemu bardziej się skupiamy i więcej zauważamy. Błysk pomarańczowej łuski, niebieski refleks na ścianie.

Piotr Lutyński (ur. 1962) już we wcześniejszych realizacjach wprowadzał w obszar swoich działań żywe zwierzęta: ptaki, konie, zestawiając je z geometrycznymi kompozycjami malarskimi. Tak było przy pracy "Ptasia kolumna" w Bunkrze czy w akcji "Między koniem a obrazem" w Alchemii, w Krakowie. W powstałą sytuację włącza muzykę, często na żywo i specjalnie skomponowaną. Praca pokazywana w Galerii Foksal jest kontynuacją tych projektów. Zestawienie zwierząt z obrazami, na których przewijają się motywy geometryczne prowokuje pytania, z których najważniejsze to: kto tu jest odbiorcą sztuki i czym właściwie jest odbiór, doświadczenie sztuki?

Alicja Bielawska

Piotr Lutyński, "Muzyka dla ryb"
Wystawa otwarta od 27 stycznia do 16 lutego
Galeria Foksal, ul. Foksal 1/4
www.galeriafoksal.pl

Muzyka dla ryb Piotra Lutyńskiego w Galerii Foksal, fot.AM