Tworzywem sztuki Moniki Sosnowskiej jest przestrzeń, którą artystka kształtuje doprowadzając do efektów zaskakujących wizualnie i jeszcze bardziej frapujących mentalnie zdarzeń. Przejęte przez artystkę wnętrza - jak ostatnio wnętrze londyńskiej Serpentine Gallery - tracą na czas trwania wystawy swą specyfikę, stając się przestrzeniami eksperymentu (w tym sensie Sosnowska przywraca miejscom sztuki ich istotną, prymarną funkcję). Zawłaszczenie przez artystkę miejsca i zaburzenie porządku przestrzennego wprowadza do miejsca "dysonans plastyczno-społeczny", jak powiedziałby Oskar Hansen, autor celebrowanej przez Fundację Foksal koncepcji Formy Otwartej. Jednak eksperyment nie może trwać wiecznie i zgodnie z logiką świata sztuki po pewnym czasie następuje demontaż "wystawy". Chociaż Sosnowska dystansuje się od nostalgii, jako kategorii podejrzanej w swoim sentymentalizmie, to odbiorcom jej niesamowitych przestrzeni trudno oprzeć się poczuciu straty i tęsknoty za miejscem, którego już nie ma, gdyż odzyskało ono swój zwykły wygląd. Po projektach site-specific pozostaje zawsze niewystarczająca dokumentacja, dziwne wspomnienia nieuchronnie fragmentarycznego doświadczenia zakrzywionej czasoprzestrzeni, i opowieści tych, co widzieli. W przypadku Sosnowskiej pozostają także zrealizowane w niewielkiej skali makiety, które w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni pokazała Fundacja Galerii Foksal. Na "Wystawie" projektów - zarówno tych zrealizowanych jak i niezrealizowanych - Sosnowska pokazuje się od mniej znanej strony: spadkobierczyni tradycji minimalizmu (z jego upodobaniem do obiektów) i konstruktywizmu (studia nad abstrakcyjnymi zagadnieniami czasoprzestrzeni). Eksponowane na postumentach makiety bardziej przypominają autonomiczne dzieła sztuki, formalne obiekty reprezentujące abstrakcyjne idee, niż konkretne realizowane w skali makro projekty. W tym sensie jest to faktycznie "wystawa" - jak brzmi tytuł pokazu - dzieł sztuki Moniki Sosnowskiej. Konkretyzacjom abstrakcyjnych myśli artystki szczególnie blisko do "Kompozycji przestrzennych" Katarzyny Kobro, wybitnej polskiej konstruktywistki. O ile dla Kobro rytm czasoprzestrzenny był odpowiednikiem ekonomicznego prawa harmonii, o tyle Sosnowską zajmuje załamanie porządku i dysharmonia. W sztuce Sosnowskiej nie znajdziemy już opartego na rytmach funkcjonalizmu, który, jak pisał Andrzej Turowski o Kobro, "przesyca ciała i przestrzeń emocją organizacji racjonalnej, a rodząca się harmonia duchowa ma u swych podstaw zasadę arytmetyczną". Abstrakcyjna (teraz, w wersji pokazanej na "Wystawie") sztuka Sosnowskiej przekracza logikę racjonalnych form ukazując załamania/nadmiar porządku przestrzennego, mentalnego, duchowego, społecznego (tak jak Kobro była w jakiejś mierze produktywistką, tak Sosnowską można określić mianem "anty-produktywistki"). Poznanie rzeczywistości, zdaje się mówić Sosnowska, możliwe jest tylko połowicznie, tak jak ograniczona jest percepcja niewielkich makiet, które objawiając nam zewnętrze, skrzętnie ukrywają to, co wewnątrz. W tym sensie makiety przypominają kuszące przedmioty w rodzaju Why not sneeze Rose Sélavy? Duchampa dostępne tylko dla posiadających "klucz", którym jest wyobraźnia.

15.12.2005 - 15.01.2006 - Monika Sosnowska, "Wystawa" , Fundacja Galerii Foksal, Warszawa

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.

Wystawa Moniki Sosnowskiej w Fundacji Foksal, fot. dzięki uprzejmości artystki i galerii.