Zwarta grupa eleganckich mieszczańskich mebli, na ścianach kilka białych makatek z wyszytych hasłami. Wyraźny dystans między sloganami demokratycznego świata a konkretnymi przedmiotami, zjednoczonymi uniformem szarej farby i bandażami krępującymi ich nogi; przyczajone w niepokojącym zagęszczeniu, dryfują w przestrzeni.

Artysta, wykorzystując repertuar form z wcześniejszych realizacji stworzył kolejną, stanowiącą jednak suwerenną całość. Mebel, towarzysz ludzkiej codzienności, zaopatrzony w kółka z nomadycznych instalacji Kozłowskiego, tu zostaje skutecznie unieruchomiony więzami "miękkiego zabezpieczenia". Jego indywidualny charakter zanika, staje się składnikiem struktury, której funkcjonalność jest czytelna, lecz nieoczywista. Są jeszcze kolorowe chorągiewki, ciasno upchane w naczyniu, pokrytym jak wszystkie obiekty, zręcznym kamuflażem wykonanym szarą farbą.

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06.05, fot. Eliza Nadulska

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06.05, fot. Eliza Nadulska

Wchodzimy w obszar specyficznych relacji między przedmiotami pozornie zwyczajnymi. Surowość wnętrza galerii wzmaga efekt wyobcowania rzeczy z ich codziennych, bezpiecznych relacji. Rzeczy prozaiczne, zwyczajne, nieczęsto kierują nasze myśli poza rejony utylitaryzmu bądź dekoracyjności. Dokonywane przez sztukę XX wieku aneksje takich rzeczy polegały na wyrwaniu przedmiotu z jego kontekstu i nadaniu mu etykiety "obiekt sztuki"; proceder ten dość długo szokował zjadaczy chleba powszedniego. W wypadku instalacji Kozłowskiego "wyrwanie" też ma miejsce, jednak cel jest inny. Obiekty stają się elementami zaskakujących konstrukcji, te z kolei są jedynie pretekstem do gry artysty z resztą świata. I nie jest to gra obliczona na uwiedzenie klienteli tak zwanego rynku sztuki. Należy ona do kategorii szlachetnych (czyli bezinteresownych), a jej sensem jest badanie wzajemnych relacji elementów rzeczywistości i testowanie układów alternatywnych. Tego typu praktyki nie są obce sztuce konceptualnej, z którą realizacje Kozłowskiego kojarzone są najczęściej.

Artysta konsekwentnie rozwija przedmiotową narrację swych prac. Nie musi niczego udowadniać - jest już właściwie klasykiem sztuki współczesnej. Jego pozycja od lat zasadza się na pewnym dystansie wobec dominujących w kraju środowisk artystycznych - to pozwala na większą niezależność. Kozłowski, eksperymentując z materią codzienności, nie ucieka w rejony filozoficznej abstrakcji, a w jego realizacjach zawsze zagadnienia ontologiczne mieszają się z kwestiami społecznymi i politycznymi. Zawsze dopracowane w najdrobniejszych szczegółach, odznaczają się swoistą elegancją, co jest efektem doskonałego wyczucia proporcji między przedstawieniem a znaczeniem. Ich istotę najlepiej chyba ujął Jerzy Ludwiński w 1994 roku w rozmowie z artystą. Stwierdził, że Kozłowski wykorzystuje przedmioty tak, że pokazuje nie tylko to, co w nich tkwi, ale i to, co dzieje się między nimi.

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06. 2005

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06.05, fot. Eliza Nadulska

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06.05, fot. Eliza Nadulska

Jarosław Kozłowski, "Zjednoczony świat - druga wersja alternatywna", Galeria XX1, Warszawa 16.05-11.06.05, fot. Eliza Nadulska