Dwunastominutowy obraz to rodzaj para-teatralnej inscenizacji. Powtarzają - a właściwie przeplatają - się dwie sceny, obie kręcone kamerą cyfrową na sposób naturalistyczny. W pierwszej oglądamy górników w kopalni węgla kamiennego „Bobrek - Centrum": pierwsza zmiana szoruje się pod prysznicami, druga ubiera, zjeżdża pod ziemię, wierci, wraca na powierzchnię... W drugiej scence dwóch górników starszych wiekiem siedzi przy ognisku z młodym bezrobotnym. W tle kopalnia, przy ognisku piwo, kiełbasa, chleb.
Napisałem - para-teatralnej inscenizacji - bo w warstwie werbalnej Tkacze to fragment Pieśni tkaczy, dramatu noblisty Gerharta Johanna Hauptmanna z 1892 roku. Rzecz dotyczy buntu tkaczy w Górach Sowich w 1844 roku. Molska okroiła tekst do fragmentów, które uznała za aktualne i przeniosła je w pejzaż współczesnego Śląska - dziś wykorzystywani i sponiewierani są górnicy. Czy jednak aby na pewno?
U Molskiej rewolucyjnej mobilizacji jakoś nie widać. Górnicy w cywilu - ci od piwka i kiełbasy - bezwiednie odczytują zadane przez artystkę frazy dramatu. Frazy, w których słychać głównie narzekanie - a to na „Berlin", a to na „bogacza"... Natomiast tekst, który recytuje narrator, a który towarzyszy scenom w kopalni - opis zrywu ciemiężonych tkaczy - dziwnie kontrastuje z apatycznymi (osowiałymi?) w gruncie rzeczy górnikami. Nawet jeden z kopalnianych szybów nazywa się „Skarga", czego Molska nie omieszkała pominąć - dodajmy, że kosztem dość znacznej dosłowności. Całość spina hipnotyzująca tytułowa pieśń, która klimatem i rytmem skojarzyła mi się z przewodnią piosenką z filmu Jańcio Wodnik. Słychać ją, gdy oglądamy pracujących górników, wspominają ją „aktorzy" przy ognisku: „to znowu ta diabelna pieśń!" - mówią, jakby naprawdę ją słyszeli.
I nie pomaga, aby żyć,
Jęk żaden, prośba, skargi.
Cóż nie podoba się? To idź,
Od głodu zagryzaj wargi.
Ale ten gorzki tekst u Molskiej brzmi jak pętla, która legitymizuje pasywność - zaklęcie niemocy. Albo osłuchana piosnka, nad którą nie trzeba się specjalnie zastanawiać. Teatralna klasyka.
Tak bym to interpretował. Podobnie jak film Molskiej pokazywany na Berlin Biennale 5, Tkacze to dla mnie karykatura sztuki zaangażowanej - i ludu zaangażowanego w sztukę. Ze względu na podobną atmosferę, ale też sposób filmowania, Tkaczy łatwo odczytać wręcz jako kontynuację W=F*S (Work). Tam też oglądaliśmy „lud", a konkretnie robotników stawiających groteskową, ażurową konstrukcję, która zdawała się być zerdzewiała już w momencie powstawania. Oto jak skończyła Piramida dla sportowców Aleksandra Rodczenki - jako absurdalna, bezzasadna sztuka dla sztuki. Nawet otoczenie jest w obu filmach podobne: typowa polska plucha, gołe krzaki, błoto - może marzec, a może późny październik.
Ale Tkaczy można zinterpretować w zupełnie inny sposób: jako naiwną, jednostronną apoteozę „ludu pracującego". I karkołomny dowód na to, że zarówno w połowie XIX wieku, jak i dziś znajduje się on w tym samym położeniu. Tak samo, jak film OWOW1 pokazywany na Nie ma sorry można było łatwo uznać za infantylną apoteozę „kultowej" pracowni prof. Grzegorza Kowalskiego - tyle, że wówczas należałoby zwątpić i w Kowalskiego, i w Molską, i w kuratorów Nie ma sorry. To dlatego wolałem czytać tamten film jako ironiczną (i nieco sentymentalną) krytykę pedagogicznego programu, który nie tyle się zużył, co stał się wśród akademickiej młodzieży tak popularny, że aż bezpieczny, na swój sposób bardzo klasyczny, przewidywalny.
Nawet zakładając, że dobra praca to praca podatna na interpretacje (choć to bardzo ryzykowna teza - dobry krytyk brawurowo zinterpretuje „i bilet tramwajowy"), to Tkacze są filmem nie tyle wieloznacznym, co rozmytym, nieczytelnym. I chyba po prostu nie starcza im formy. Molska dość niefortunnie wybrała formułę „przeźroczystej" rejestracji, która doskonale funkcjonuje np. u Żmijewskiego. Czy po prostu w „Kowalni", gdzie kamera służy jednak głównie dokumentacji procesu. Tkacze zawieszeni są w znaczeniowej próżni także dlatego, że już tylko bez znajomości W=F*S (Work) muszą jawić się prostodusznym poematem o znoju ludu Śląska. Wszystko to sprawia, że Molskiej wyszedł film letni, bez mocy. Niezależnie od interpretacji, pozostawia widza obojętnym, ledwo go muska. Tkaczom brakuje wyraźnego sygnału, symbolu, dzięki któremu widz wie, co ogląda. Tym bardziej, że podniosłość fragmentów dramatu Hauptmanna błyskawicznie „ustawia" nastrój filmu. Wygląda na to, że Karol Sienkiewicz słusznie wybrał na tytuł tekstu o Molskiej frazę Nic nie jest takie, jak się Państwu zdaje1 - tylko nie wiem, czy w wypadku Tkaczy to akurat dobrze...
Jednak w ustaleniu zamierzeń Molskiej mogą pomóc jej wcześniejsze realizacje. Zresztą w kontekście niewyraźności Tkaczy i tak nie pozostaje nam nic innego, jak sięgnąć do juweniliów. Artystka z ironią wadziła się w nich z rozmaitymi „toposami" historii sztuki - Modulorem Le Corbusiera (Modelka w obiekcie), Czarnym kwadratem Malewicza (Tanagram), perspektywą (Perspektywa)... Po szczegóły odsyłam do przekrojowego eseju Sienkiewicza. Ja natomiast chciałbym zwrócić uwagę na początek i zakończenie Tanagramy: zupełnie prywatny dialog występujących w filmie aktorów. Nie mając filmu pod ręką, korzystam z tekstu Sienkiewicza, który przytacza fragment tej rozmowy:
- Ja jestem już dorosły. U ciebie jeszcze mleko pod nosem nie wyschło.
- Mam już osiemnaście lat. Chcę wstąpić do polskiej armii.
Sienkiewicz interpretuje zamieszczenie tej niezobowiązującej wymiany zdań jako zaakcentowanie przez artystkę faktu, iż sztuka zawsze w jakiś sposób jest społeczna, zamocowana w doczesności. Pisze: „Tanagramę" rozpoczyna i kończy fragment dialogu między anonimowymi bohaterami, dający jakby niewielki wgląd w ich życie prywatne, które nie mieści się w kadrze kamery. Działanie z klockami tanagramy stanowi więc wyrwę w jego rytmie. Okazuje się, że sztuka, próba abstrakcji, zajmując miejsce „pomiędzy", nie jest wolna od obecności człowieka i echa historii. A co jeśli odczytać wymowną strukturę filmu Molskiej nieco bardziej krytycznie? Wówczas pokazanie, że aktorzy to zwykli ludzie, którzy w momencie przerwy w nagrywaniu „artystycznego" filmu bynajmniej nie dywagują o Malewiczu, będzie ironicznym gestem wymierzonym w awangardową koncepcję scalenia sztuki i życia. Dokładnie tak, jak w wypadku W=F*S (Work). I chyba mimo wszystko Tkaczy.
Czy po czasie dominacji napuszonych apostołów (i apostołek), którzy swoje prawdy wkładali widzowi do głowy łopatami, młodzi twórcy zaczęli celować w niejednoznaczność i ironię? Peter Sloterdijk przekonywująco dowodzi, że bez ironii i dystansu każda krytyka władzy pozostaje jedynie pustą (i cyniczną) walką o władzę - z przynależną jej przemocą symboliczną i intelektualnym szantażem. To, że obserwacje Sloterdijka są co najmniej trafne, najlepiej pokazuje stan, w jakim znalazła się sztuka zaangażowana - pozbawiona cienia ironii i autodystansu stała się tylko przewidywalnym spektaklem jednych i tych samych aktorów mówiacych zwietrzałym językiem. Jałowym niczym spektakl narzekania odgrywany w Tkaczach przez dwóch górników i jednego bezrobotnego. Chyba.
Anna Molska, Tkacze, Fundacja Galerii Foksal, do 13 lutego
Godziny pokazów: pn. - pt. 15:00-18:00
Komentarze
garda garda
a tam molska. nuda i tyle.
e tam, Banasiak to nuda, malkontent.pl
A mnie programowe i ponure
Wszystko fajnie, ale to
?
Ja nie wiem do kogo.. Moze
hak
cenzura ?
tak, potworna
cenzura na obiegu
?
komentarze
ażurowa konstrukcja
prosze uprzejmie
dziekuje bardzo, zawiodlem
Factory Adidas 2011
louboutin 2011
air jordan retro air jordan retro
nike air force 1 nike air force 1
nike dunk nike dunk
Christian Louboutin Pumps Christian Louboutin Pumps
louboutin 2011 louboutin 2011
Christian Louboutin Sneakers Christian Louboutin Sneakers
Christian Louboutin Shoes Christian Louboutin Shoes
Jimmy Choo Shoes Jimmy Choo Shoes
Manolo Blahnik Shoes Manolo Blahnik Shoes
Nike Womens Shoes Nike Womens Shoes
Tory Burch Shoes Tory Burch Shoes
Yves Saint Laurent Shoes Yves Saint Laurent Shoes
Tory Burch Flats Tory Burch Flats
Tory Burch Reva Tory Burch Reva
Tory Burch Sale Tory Burch Sale
gucci handbags gucci handbags NT01.1108
mbt shoes
coach bags
louis vuitton outlet the
jerseys
coach outlet
You know, Coach items are so perfect and fascinating. Now I grow up, and find coach outlet on the Internet offering affordable products with reliable quality.coach factory outlet offer excellent, elegant coach products in order to generate room for your new collections.They're purchased more quickly that you may at any time imagine.coach factory are leading the international market all the time, because men and women choose to buy these Coach Products to use for leisure,work or travel than any other designer brands.
coach purses have to be considered the most wanted designer purses in the world. Known around the globe for their excellent craftsmanship and trendy styles, these purses are worshiped by millions.This brown handbag called Flagship Signature Brown Handbag has been the best seller in the coach factory outlet for almost three weeks.coach outlet online Store would dynamically change your overall styles right away. The amazing knack about the unique coach handbag is that it would never disappoint your individual styles at all. Rather, it would instantly change your ultimate fashions in a remarkable manner.coach outlet handbags's special design and fashion is certainly and so eye-catching, I hope you are able to get much more attention towards the Cheap Coach Crossbody.
As a fashion and modern lady, you can never have too many bags but Coach, Coach is a great leather handbags brand. coach bags have different look according to different designer concept.It is the best time for you to match clothing in this summer afternoon, carrying with the new coach handbags in coach handbags.coach outlet has become necessary in everyday life of women seeking fashion and simple designs simple and elegant to look at very affordable and practical.coach outlet store sells goods that are constructed to meet the highest standards of quality and functionality.You can trust it 100 percent.
coach outlet can provide the coach exactly the same is expected in a retail store. It can help you find bags of various colors, shapes and designs, which prove once again that the coach is actually a selection for the housekeeper.Lots of people carry the crossbody bags as they are strong, soft and flexible. Coach handbags on sale at the coach outlet online Store can meet your requirements.I just found an amazing website. It offers cheaper Coach goods at reasonable prices. Yes, it is the coach online store.It has however getting confirmed how they insure the fact that merchandise you purchase will genuinely be reliable mentor product to coach outlet store.
Designs of this season give you the unlimited cool feelings in this cool summer. The new designs of Coach products in the coach outlet enrich our daily life.Do you have difficulity just finding one coach bag store around you? Are you desperate for a Coach handbag? Well, then I'll tell you something about bags in coach outlet store.If you desire to go to coach factory outlet, but have no idea in which to go, you can research online. It is no doubt that there is drastically information and details about it for the reference.coach outlet online develops very quickly because it runs by its own special way and it contents the customers greatly.
coach factory outlet online even provides special discounts for VIP members. The vacancies of register are limited. So do it as quickly as possible.This coach bags are compatible with people today. And you will undoubtedly pick out the coach bags you desire from all kinds of colors and styles.coach factory Outlet are leading the international market all the time, because men and women choose to buy these Coach Products to use for leisure, work or travel than any other designer brands.coach outlet handbags's special design and fashion is certainly and so eye-catching, I hope you are able to get much more attention towards the Cheap Coach Crossbody.
louis vuitton outlet
louis vuitton outlet
is the perfect place for perfect Louis Vuitton products. At here, you can buy the best quality Louis Vuitton handbags, shoes, sunglasses and wallets. All items are triple-checked before they're delivered to you and make sure that the product don't have any flaw.They also have put theirlouis vuitton sale
to make it more convenient and economical for their customers to buy their goods.louis vuitton online
is famous for its classic design and the exquisite quality, also have been become as the symbol of the social status and public occasions.In recent time online shopping is becoming increasingly common among people, especially among the women with the sense of fashion,louis vuitton online store
.Here is a world of
louis vuitton outlet
where you can find all kinds of new style and fashion Louis Vuitton bags. We really want to lead the trend and let our customer in the pursuit of luxury and fashion, satisfied the needs of customers.You can choose the discount Louis Vuitton bags on our website. Cheaplouis vuitton handbags
are specifically designed to make a statement of fashion and elegance..Do you want to be as enthralling as Angelina Jolie? You would probably say,'Of course yes, but how?' Now you have an easy access to your fashion dream-louis vuitton outlet store
.This Louis Vuitton bag is finely processed for ladies and the design today is still renowned, so why not buy it from thelouis vuitton sale
online?Buy a unique and charm LV wallets, you should pay attention not only to look good. Quality is very important. The
louis vuitton online
designer leather wallets are always looking for new and long will be happy to help you.louis vuitton outlet online
do promotion this time and all the LV goods can save much money. Choose LV, choose right!Offering quality LV products with favorable prices,louis vuitton outlet
store is at your service. Hurry up, or you can not seize the chance.There must be one louis vuitton vernis that is sure to fit your style.louis vuitton sale
provide Louis Vuitton belt for men has royal purple lining, which could burnish whatever clothes.Good news! New LV goods are on promotion at the
louis vuitton sale
, which is another place to add luxurious texture to your new-season wardrobe.louis vuitton outlet
leads you to bags collection of wide, such as LV bags and LV handbag etc. They are main name in luxury and style. It is excellent quality, fine Italian technology and extraordinary beauty.louis vuitton online
have the variety are various Purses, Wallets, Woman Hand Bags, Tote Clutch Handbag and LV Louis Vuitton Handbags.When you hold a Louis Vuitton handbags, you can see and feel the quality. If it were for the fact that fashions change so often,louis vuitton outlet store
will be your good choice for a lifetime.