Jakie Muzeum Sztuki Nowoczesnej? Ankieta Bożeny Kowalskiej

: Function ereg() is deprecated in /includes/file.inc on line 649.

P1. Czy w Polsce potrzebne jest Muzeum Sztuki Nowoczesnej?

Przede wszystkim powinno powstać muzeum sztuki nowoczesnej w Warszawie, obejmujące wszystkie najważniejsze zjawiska artystyczne XX wieku. Inny rodzaj muzeów powinien powstawać w innych miastach, ale nie tam, gdzie już istnieją, jak Łódź, lub gdzie są już placówki muzealne z silnymi i dobrze funkcjonującymi działami sztuki nowoczesnej, jak Wrocław, Gdańsk czy Bydgoszcz. Tam raczej powinno się już działające placówki wspomóc dla ich wzbogacenia i rozbudowy. Muzea terenowe nie powinny być ani miniaturami warszawskiego tzn. gromadzić wszystko, co nowoczesne, ani też placówkami nastawionymi na popieranie własnego środowiska plastycznego. Powinny to być muzea o określonym profilu, tworzące zbiory i dokumentacje pod kątem wybranego problemu czy kierunku w sztuce np. muzeum sztuki twórców posługujących się językiem geometrii (przykład Chełma), nurtu sztuki interwencyjnej, muzeum instalacji i environments, a także muzea indywidualnych artystów, jak Jana Cybisa czy Mariana Bogusza (powinno powstać w przyszłości Muzeum Tadeusza Kantora, Romana Opałki, Wojciecha Fangora, Józefa Szajny etc.).

P2. Jakie cele i wartości powinno realizować nowe Muzeum?

Muzea takie powinny służyć zabezpieczeniu wartościowych realizacji artystycznych, gromadzić wszelkiego rodzaju dokumentację, prowadzić działalność upowszechniania i propagowania sztuki oraz edukację w zakresie wiedzy o sztuce (patrz model "Zachęty" w latach 60-tych i 70-tych).

P3. Jaka wizja programowa Muzeum jest Pani / Panu najbliższa?

Trudno mi się wypowiadać na temat "Wstępnej koncepcji muzeum sztuki współczesnej". Projekt jest b. szeroki, a wszystkie jego elementy tak ogólnikowe, że nie sposób się do nich inaczej ustosunkować, jak bardzo pozytywnie (nie wiadomo, bowiem co się w nich kryje). Nie mogą być zresztą inne w momencie, gdy wizja nowego muzum jest tymczasem tylko wirtualna.

P4. Jakie cechy powinny wyróżniać Muzeum spośród innych placówek o podobnym charakterze na świecie?

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie powinno mieć charakter podobny jak analogiczne muzea w innych krajach Europy i Ameryki Płn. Różnić je powinno od nich przede wszystkim położenie akcentu na sztukę polską, a to głównie na tych artystów, szeroko zaprezentowanych (odrębne dla nich sale), którzy do sztuki światowej wnieśli wybitne, odkrywcze wartości, jak przykładowo: M. Abakanowicz, W. Fangor, R. Opałka, K. Sosnowski, T. Kantor, J. Szajna).

P5. Z jakimi problemami i zagrożeniami należy się liczyć realizując ten projekt?

Głównym problemem jest tymczasem ustalenie profilu planowanego muzeum. Jaki okres i jakie rodzaje sztuki ma ono objąć? Czy będą to zbiory malarstwa, rzeźby i grafiki od początku XX. Wieku? Czy okres, na jakim mają się one zamknąć, ma sięgać do lat 80., 90. czy do dnia dzisiejszego? Czy będzie w jego ramach przewidziane odtworzenie najcenniejszych instalacji, jakie powstały w Polsce w latach 60. i następnym dziesięcioleciu (właściwie poczynając od Fangora z 1958 roku) czy tylko ich dokumentacja? Na wszystkie te pytania powinno się odpowiedzieć zanim przystąpi się do projektowania i budowania gmachu nowego muzeum, by znalazło się w jego architekturze właściwe miejsce dla wszystkich zaplanowanych jego funkcji.

Zagrożeń w zależności od koncepcji omawianego muzeum może być wiele. Rozpatrzmy tu dwa spośród nich:

1)Jeżeli projekt będzie przewidywał prezentację sztuki polskiej od początku XX. Wieku istnieje niebezpieczeństwo, że jedne z najważniejszych pozycji tego czasu np. dzieła Strzemińskiego i Kobro lub innych podstawowo ważnych artystów będą już nie do zdobycia, a zatem zaistnieją tu luki niemożliwe do zapełnienia. Istnieje wówczas niebezpieczeństwo wypełniania muzeum drugorzędnymi, łatwiejszymi do uzyskania pracami wybitnych twórców i także pracami artystów drugorzędnych, co nie powinno mieć miejsca. Kolekcja muzeum stołecznego winna zawierać wyłącznie najlepsze dzieła najwybitniejszych artystów.

2)Jeśli zaś projekt będzie przewidywał skrócenie perspektywy czasowej prezentacji i ograniczy się do sztuki ostatnich dziesięcioleci - istnieje zagrożenie, że dokonany wybór autorów i ich prac, związany z aktualną modą i upodobaniami kuratorów dokonujących wyboru, okaże się w przyszłości nietrafny i wymagąjacy daleko idących, czy wręcz gruntownych zmian.