Przyznam się, że oglądając najnowszą serię obrazów Zbyszka Rogalskiego czułem się lekko skonsternowany. Partyzant został uśmiercony, ale o co właściwie walczył? Czy to w ogóle ma znaczenie?... Zaprezentowany w Rastrze cykl "Śmierć partyzanta" przedstawia kolejne kadry "filmu", w którym monochromatyczny widok zimowego lasu coraz bardziej pogrąża się w białej mgle. Gdyby ciągnąć to dalej, ostatni obraz byłby prawdopodobnie jedynie zagruntowanym płótnem. A może o to właśnie chodzi? O śmierć widza, malarza, malarstwa, przedstawienia...Ograniczanie znaczenia tych prac jedynie w taki sposób wyrządziło by im jednak ogromną krzywdę. Ich niewątpliwą zaletą jest bardzo nisko dziś w sztuce cenione poczucie tajemnicy, która sprawia, że ten malarski dramat ogląda się jak sfilmowaną opowieść o własnym umieraniu.

Rogalski już od pewnego czasu udowadnia, że malarstwo figuratywne może być nadal fascynujące i aktualne. Niekiedy maluje demony, które kłębią się w ciemności nad śpiącym, czaszki, które krążą wokół jego głowy. Unika przy tym patosu i kiczu, bardzo często pojawiającego się w podobnych pracach.

Wróćmy jednak do tego, co Rogalski ukatrupia. Jego wcześniejsze pracy dotyczyły samego malarstwa, a najnowszy projekt wcale nie jest od nich tak odległy, jak by się mogło wydawać. Widz staje wobec pustki - podążając za kolejnymi obrazami stopniowo opuszcza rejony przedstawienia, zanurzając się coraz głębiej w trudno rozpoznawalną, biało-szarą magmę. Jego walka się kończy, a on sam pogrąża się w nicości. Drzewa, które jeszcze przed chwilą wyglądały normalnie, teraz przypominają abstrakcyjne, ledwo widoczne linie.

Trochę to przypomina rysunek de Kooninga wytarty przez Rauschenberga, chociaż asocjacje są dalekie. Rogalski chyba nie zabija realizmu, choć byłaby to kusząca interpretacja. Jakie obrazy namaluje teraz? [01.03.2005]

Od 26.02.2005 - Zbigniew Rogalski,
Galeria Raster, Warszawa

Zbigniew Rogalski, Śmierć partyzanta, fot. Galeria Raster