Heinz Mack: Ksar, 1976, Grand Erg Oriental, Południowa Algeria, aluminium elaksolowane, maksymalna wysokość 200 m

To dopiero jest premiera! W szacownym gmachu Muzeum Pergamońskiego w Berlinie po raz pierwszy wielką retrospektywą uhonorowany został żyjący artysta, twórca legendarnej grupy ZERO, która przed pół wiekiem zmieniła sztukę, nie tylko w Niemczech. Na 75 urodziny otrzymał prezent w postaci wystawy swoich prac z ostatnich pięćdziesięciu lat pod tytułem "Tranzyt między Wschodem a Zachodem. Fascynacja i inspiracja kulturą islamską w dziele Heinza Macka", pokazywanej w trzynastu salach Muzeum Sztuki Islamskiej. Nie bez powodu właśnie tam, gdyż kultura islamu wywiera istotny wpływ na twórczość autora chromatycznych obrazów i wibrujących pasteli oraz monumentalnych obiektów świetlnych, rozsianych po całym świecie.

Heinz Mack: Świetlna stela w pobliżu oazy Kebili, Tunezja, 1962, aluminium, drewno, wys. 5,5 m, szer. 0,5 m

Najnowszym dziełem rzeźbiarskim artysty, cieszącego się międzynarodowym uznaniem, a mieszkającego w mieście Mönchengladbach nad Dolnym Renem i na hiszpańskiej Ibizie, jest 16-metrowa stela z polerowanej stali z wolno obracającą się koroną, w której w ciągu dnia odbija się słońce, a w nocy światło reflektorów. W rekordowo krótkich czasie zrealizowana i odsłonięta została 23 listopada z inicjatywy Wielkopolskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych naprzeciwko Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Artysta Heinz Mack w Grand Erg Oriental, 1976, na południu oazy Timimoun, Południowa Algeria

Heinz Mack, urodzony w 1931 roku w miejscowości Lollar w Hesji, studiował od 1950 do 1953 roku na ASP w Düsseldorfie wychowanie plastyczne, a następnie filozofię na Uniwersytecie w Kolonii. Spotkania z Jeanem Tinguely i Yves Kleinem a także pobyt w pracowni Constantina Brancusi´ego krótko po śmierci słynnego rzeźbiarza były punktami wyjścia własnego rozwoju artystycznego w kierunku "struktur dynamicznych", które tworzył z gipsu i metalu, nazywając je "Reliefami świetlnymi". W 1957 roku założył wraz z Otto Piene grupę ZERO w Düsseldorfie. Grupa ZERO chciała wprowadzić sztukę w nowe przestrzenie, wyzwolić ją nie tylko z niewoli malarstwa ściennego, ale także z wieży z kości słoniowej kulturalnego mieszczaństwa. Służyły temu nowe materiały, nowe środki wyrazu (instalacje, aparaty, maszyny, akcje) oraz nowe przestrzenie realizacji (ulice, place, morze). Najbardziej imponujący przykład tego etapu burzy i naporu to start rakiety ZERO na foto kolażu Heinza Macka.

Heinz Mack: Wielki obraz dywanowy, 2006, konstelacja chromatyczna, akryl na płótnie, 255 x 415 cm

Heinz Mack, artystyczny nomada, przebywał na początku lat 60. w Stanach Zjednoczonych, gdzie zdobywał pierwsze doświadczenia artystyczne z wykorzystaniem nowych materiałów. technicznymi. Ale najbardziej pociągała go pustynia. Na piaszczystych i skalistych pustyniach Algierii i Tunezji spełnił swoje marzenia o "Projekcie Sahary", który wymyślił już w 1959 roku. Monumentalne rzeźby ustawił tam wśród wydm piaskowych, w polu napięcia tworzonego przez ogrom i dziewiczość rozciągającego się bezgranicznie pejzażu, w ciszy zakłócanej jedynie dźwiękami wiatru, które Hebrajczycy nazywali "ruach" - duchem pustyni. Pustynne realizacje Macka nie ranią przyrody, są gośćmi, potwierdzającymi piękno piaszczystych przestrzeni. Tak jak Mack czuł się gościem przyrody, czuł się tak samo gościem kultury islamu. Jego prace nawiązują do surowej symetrii sztuki arabskiej, powtarzają w nieskończoność jej ornamenty, ale nie są imitacją tylko twórczymi i spontanicznymi wariacjami na temat. Widać w nich niepokój spokoju, wyrażają ciszę, która szczególnie w jego rzeźbach ze szkła sprawia, że materiał wygląda niematerialnie.

Heinz Mack: z książki artystycznej "O radości i o świetle", 2003, 20 tekstów Al-Ghazali, 20 seriografii Heinza Macka wykonanych w technice sitodruku, 50 x 35 x 5 cm, 70 numerowanych i podpisanych egzemplarzy, Edition der Galerie am Lindenplatz, Vaduz, Księstow Liechtenstein

Poemat Goethego "Dywan wschodnio-zachodni" zainspirował filozofa Heinza Macka do stworzenia ilustrowanej książki artystycznej, która spowodowała zorganizowanie mu w 2001 roku wystawy w Muzeum Sztuki Współczesnej w Teheranie, zainicjowanej i otwartej przez irańskiego prezydenta Chamanei, wielkiego miłośnika i znawcy niemieckiego wieszcza narodowego. Po niemieckim, zafascynowanym Persją poecie Mack zwrócił się ku mistykowi perskiemu Al-Ghazali, autorowi traktatu "O szczęściu i o świetle", któremu w 2003 roku poświęcił autorską księgę artystyczną. "Mimo że bardzo inspirowało mnie hasło 'go west', to jednak mój wewnętrzny kompas od pewnego czasu pokazuje w kierunku wschodu", wyjaśnia Heinz Mack. Za każdym razem niemieckiego artystę zajmują materiały elementarne: ogień, hartujący jego najnowsze prace z gliny, ruch sprawiający, że jego chromatyczne obrazy zdają się wirować oraz światło, załamujące i odbijające się w jego rzeźbach, które powoduje, że wyglądają one jak tajemnicze obiekty transcendentalne.

Heinz Mack - "Transit zwischen Orient und Okzident.
Faszination und Inspiration der islamischen Kultur im Werk des Künstlers.
Ein Werkaspekt 1950 - 2006", Pergamonmuseum auf der Berliner Museumsinsel - Museum für Islamische Kunst, Berlin, 7.10.2006 - 21.1.2007

Wszystkie zdjęcia: Dzięki uprzejmości Staatliche Museen zu Berlin

Informacje o wystawie:
www.smb.museum
W wydawnictwie DuMont Literatur und Kunstverlag, 2006, ukazał się katalog wystawy pod tym samym tytułem, 360 str., cena 48 EURO (w muzeum 30 EURO), ISBN 10: 3-8321-7756-6
Link do wydawnictwa: www.dumontliteraturundkunst.de
Strona Heinza Macka: www.heinz-mack.de/homepage.html
Heinz Mack w Wielkopolskim Towarzystwie Sztuk Pięknych Zachęta: www.zacheta.poznan.pl

Zdjęcia do tekstu Manfreda Wolffa "Niech się stanie światło!" (mack.doc)

Heinz Mack: Różowa piramida, 2006, konstelacja chromatyczna, akryl na płótnie, 290 x 310 cm

Heinz Mack: Abstrakcyjne psimo, 1962, tusz na kartonie, 58 x 78 cm

Heinz Mack, 2006