Bal Pożegnanie wiosny

: Function ereg() is deprecated in /includes/file.inc on line 649.

Bal Pożegnanie wiosny był nieoficjalną inicjatywą krytyków i artystów związanych z Galerią Foksal. Odbył się 2 czerwca 1968 roku w prywatnym domu i przylegającym do niego ogrodzie w Zalesiu Górnym pod Warszawą, w otoczeniu dekoracji zaprojektowanych przez Edwarda Krasińskiego i Zbigniewa Gostomskiego. Nawiązująca do obrazu Pietera Bruegela aranżacja z manekinami leżącymi pod obficie zastawionym stołem, przestrzenna martwa natura z warzyw ułożonych na wozie drabiniastym, oraz nieproporcjonalnie duży "bar dla olbrzymów", wzmacniały intencję nadania balowi charakteru wyzwania wobec kontekstu represji politycznych, które nastąpiły po manifestacjach studentów w marcu 1968 roku.

Tytuł Pożegnanie wiosny, kojarzący się z tytułem znanego poloneza, przeczył nastrojowi rezygnacji i żałoby dominującemu w środowiskach intelektualnych i artystycznych tamtego okresu. "Rewindykowaliśmy zabawę jako przeciwnika niedocenianego przez władzę i najtrudniejszego do opanowania," komentuje Anka Ptaszkowska. "Postanowiliśmy się bawić w wyzywający i zuchwały sposób. Dlatego, że wszystkie zebrania były zakazane." Kwestionując narzucone odgórnie zasady legalności zachowania, bal w Zalesiu obnażał słabości retoryki władzy. Zwisające z gałęzi drzew ogrodu pęta kiełbasy, przedrzeźniające gomułkowską koncepcję narodu "lubiącego wędliny", pozwalają kojarzyć go z rodzajem sytuacjonistycznego détournement.

We wspomnieniu Natalii Svolkien czytamy: "Pisząc o tym balu, trudno jest uniknąć ciągłych aluzji malarskich i literackich, gdyż jego środkiem ciężkości był pastiche "Pays de Cocagne" Breughela, nie dokładne odtworzenie, ale jakby szkic, natychmiast zrozumiały dla tych, którzy znali pierwowzór - a więc można założyć, że dla każdego z gości. Pień szacownego dębu otaczał specjalnie zrobiony stół nachylony pod tym samym kątem co w oryginale, z leżącym na nim podobnym glinianym dzbankiem. Na trawie rozwalały się kukły pasibrzuchów wykonane przez Edzia z workowatego płótna wypchanego sianem.

Wokół płonęły walpurgiczne ogniska, podsycane przez zaangażowaną do tego celu rodzinę z miejscowego lumpenproletariatu, niezupełnie przypominającą westalki. Aby zadowolić naród kochający wyroby masarskie, na drzewach rozwieszono kiełbasy. Bar dla olbrzymów miał kilka metrów wysokości i otaczały go takiegoż rozmiaru stołki, zbite z belek, na które trzeba się było wdrapać, by dosięgnąć stojących na blacie flaszek wódki. Chłopską furmankę, pożyczoną z sąsiedniej wioski, pozbawiono jej powszedniej roli i zamieniono w bufet. Piętrzyły się na nim stosy bardziej malowniczych nowalijkowych jarzyn, stanowiących część uczty. Całość w duchu Petit Trianon i Le roi s'amuse. Obok starą żeliwną wannę na łapach napełniono lodem i butelkami przeróżnych napitków. A może ta ostatnia była tylko zjawą z mojego snu nocy letniej?"

Paweł Polit
wybor fotografii i podpisy: Ola Berłożecka

wystawa w Galerii Dokumentu CSW pt. "Rekonstrukcja Balu": wystawa dokumentów z Balu w Zalesiu w aranżacji przestrzenne
wystawa w Galerii Dokumentu CSW pt. "Rekonstrukcja Balu": wystawa dokumentów z Balu w Zalesiu w aranżacji przestrzennej Pauliny Ołowskiej i Joanny Zielińskiej - fot. Jacek M. Stokłosa

na wystawie w Galerii Dokumentu CSW, po lewej Paulina Ołowska, w tle fotografia Edwarda Krasińskiego autorstwa Jacka M.Stokłosy
na wystawie w Galerii Dokumentu CSW, po lewej Paulina Ołowska, w tle fotografia Edwarda Krasińskiego autorstwa Jacka M.Stokłosy - fot. Rafał Manowski

Paweł Althamer "Ożywienie", park wokół Zamku Ujazdowskiego - fot. Jacek M. Stokłosa
Paweł Althamer "Ożywienie", park wokół Zamku Ujazdowskiego - fot. Jacek M. Stokłosa

Edward Krasiński rekonstrukcja "Krainy szczęśliwości" Petera Bruegela - fot. Jacek M. Stokłosa
Edward Krasiński rekonstrukcja "Krainy szczęśliwości" Petera Bruegela - fot. Jacek M. Stokłosa

od lewej: Paweł Althamer i Paulina Ołowska - park wokół Zamku - fot. Paweł Polit
od lewej: Paweł Althamer i Paulina Ołowska - park wokół Zamku - fot. Paweł Polit

park wokół Zamku - w oddali aranżacja Pawła Althamera "Ożywienie" - fot. Ola Berłożecka
park wokół Zamku - w oddali aranżacja Pawła Althamera "Ożywienie" - fot. Ola Berłożecka

Zbigniew Gostomski "Bar dla olbrzymów" - fot. Jacek M. Stokłosa
Zbigniew Gostomski "Bar dla olbrzymów" - fot. Jacek M. Stokłosa

aranżacja Pawła Althamera "Ożywienie" - fot. Ola Berłożecka
aranżacja Pawła Althamera "Ożywienie" - fot. Ola Berłożecka

od lewej: Anka Ptaszkowska i Jerzy Turowski - fot. Paweł Polit
od lewej: Anka Ptaszkowska i Jerzy Turowski - fot. Paweł Polit

od prawej: Tadeusz Kantor, Natalia Svolkien, jeden z dwóch braci Janickich - fot. Jacek M. Stokłosa
od prawej: Tadeusz Kantor, Natalia Svolkien, jeden z dwóch braci Janickich - fot. Jacek M. Stokłosa

od prawej: Joanna Mytkowska i Andrzej Przywara - fot. Ola Berłożecka
od prawej: Joanna Mytkowska i Andrzej Przywara - fot. Ola Berłożecka

od lewej: Anka Ptaszkowska, Stefan Okołowicz, Monika Niemczyk i Jacek M. Stokłosa - fot. Paweł Polit
od lewej: Anka Ptaszkowska, Stefan Okołowicz, Monika Niemczyk i Jacek M. Stokłosa - fot. Paweł Polit

od lewej: Edzio Krasiński, Jola Gostomska, Anka Ptaszkowska i Zbigniew Gostomski - fot. Jacek M. Stokłosa
od lewej: Edzio Krasiński, Jola Gostomska, Anka Ptaszkowska i Zbigniew Gostomski - fot. Jacek M. Stokłosa

garbus Braci Janickich, "Bar dla olbrzymów" Zbigniewa Gostomskiego oraz fragment pracy Edwarda Krasińskiego - fot. Jacek M. Stok
garbus Braci Janickich, "Bar dla olbrzymów" Zbigniewa Gostomskiego oraz fragment pracy Edwarda Krasińskiego - fot. Jacek M. Stokłosa

park wokół Zamku - fot. Ola Berłożecka
park wokół Zamku - fot. Ola Berłożecka

Bal w Zalesiu - pianista - fot. Jacek M. Stokłosa
Bal w Zalesiu - pianista - fot. Jacek M. Stokłosa

park wokół Zamku - pianista, nn, Paulina Ołowska - fot. Ola Berłożecka
park wokół Zamku - pianista, nn, Paulina Ołowska - fot. Ola Berłożecka

park wokół Zamku - od prawej: Paulina Ołowska, nn, Luiza Nader, Paweł Polit - fot. Ola Berłożecka
park wokół Zamku - od prawej: Paulina Ołowska, nn, Luiza Nader, Paweł Polit - fot. Ola Berłożecka

park wokół Zamku - z różą Joanna Zielińska - fot. Ola Berłożecka
park wokół Zamku - z różą Joanna Zielińska - fot. Ola Berłożecka

Paweł Althamer - fot. Rafał Manowski
Paweł Althamer - fot. Rafał Manowski

Jacek M. Stokłosa - fot. Ola Berłożecka
Jacek M. Stokłosa - fot. Ola Berłożecka

Bal w Zalesiu - fot. Jacek M. Stokłosa
Bal w Zalesiu - fot. Jacek M. Stokłosa

park wokół Zamku - od prawej: Agnieszka Brzeżańska, nn - fot. Agnieszka Brzeżańska
park wokół Zamku - od prawej: Agnieszka Brzeżańska, nn - fot. Agnieszka Brzeżańska

Bal w Zalesiu - fot. Jacek M. Stokłosa
Bal w Zalesiu - fot. Jacek M. Stokłosa

park wokół Zamku - fot. Agnieszka Brzeżańska
park wokół Zamku - fot. Agnieszka Brzeżańska

park wokół Zamku - fot. Agnieszka Brzeżańska
park wokół Zamku - fot. Agnieszka Brzeżańska