Jenny Holzer w Poznaniu

: Function ereg() is deprecated in /includes/file.inc on line 649.

Holzer należy do najwybitniejszych artystów swojego pokolenia. Z wykształcenia malarka i graficzka, centralnym elementem swojej twórczości uczyniła tekst: w plakatach, na ławkach kamiennych i nośnikach elektronicznych. W języku, swoim podstawowym środku wyrazu, Holzer bada kwestie autorstwa i władzy, mówiąc o tak ważkich i delikatnych aspektach, jak nadzieja, rozpacz, potrzeba i tęsknota. Artystka przedstawia swoje koncepcje, argumenty ze sfery polityki i gorzkie refleksje społeczne w przestrzeni publicznej i na międzynarodowych wystawach - w tym na Times Square, w londyńskim City Hall, Neue Nationalgalerie, Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku i Muzeum Bilbao. Holzer reprezentowała także USA na biennale w Wenecji w 1990 roku; otrzymała tam nagrodę Leone d'Oro za najlepszy pawilon. 

Jenny Holzer, “Xenon for Berlin”, 2001, projekcja świetlna, St. Matthew's Church, Berlin; 
text (pictured): “Laments”, 1989
© 2001 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY; Photo: Attilio Maranzano
Jenny Holzer, “Xenon for Berlin”, 2001, projekcja świetlna, St. Matthew's Church, Berlin; text (pictured): “Laments”, 1989 © 2001 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY; Photo: Attilio Maranzano

Począwszy od wystawy w Kunsthaus Bregenz w Austrii (2004) , Holzer skupiła się na analizie odtajnionych dokumentów rządu USA. Włączając do swych obrazów, wielkoformatowych projekcji świetlnych i znaków elektronicznych notatki, zeznania złożone pod przysięgą, e-maile, dyrektywy, wyroki sądowe i inne materiały dotyczące sytuacji na Bliskim Wschodzie, Holzer pokazuje obraz wojny i tortur. 

Choć już w trakcie wystawy w Bregenz, zatytułowanej Truth Before Power, artystka przedstawiała dokumenty jako projekcje świetlne i tablice elektroniczne, cykl Redaction Paintings rozpoczęty został w 2005 roku. Pracując bezpośrednio z kopiami dokumentów rządowych, często tak drastycznie ocenzurowanych lub tak dalece przeredagowanych, że niekiedy poza obszarem czarnych linii bądź prostokątów pozostawało zaledwie kilka słów, autorka przetwarzała je na sitodruki i poddany obróbce cenzora materiał powiększała, umieszczając go na malowanym płótnie. Sposób, w jaki artystka prezentuje dokumenty rządowe, oddziałuje na zmysły i unaocznia to, w jaki sposób anonimowość i niebezpośredniość języka używanego przez rząd i administrację wywiera wpływ i zadaje rany.

Jenny Holzer, “Xenon for Paris”, 2001, projekcja świetlna, Louvre Pyramid, Paris; 
text: “Truisms”, 1977–79. © 2001 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY; Photo: Attilio Maranzano
”, 2001, projekcja świetlna, Louvre Pyramid, Paris;
Jenny Holzer, “Xenon for Paris”, 2001, projekcja świetlna, Louvre Pyramid, Paris; text: “Truisms”, 1977–79. © 2001 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY; Photo: Attilio Maranzano

Redaction Paintings, centralny element pokazu,  wykorzystują materiały, do których dostęp ma każdy. W większości dokumenty te zostały zebrane i upublicznione przez organizacje amerykańskie, np. Archiwum Bezpieczeństwa Narodowego czy Amerykańską Unię Swobód Obywatelskich. Organizacje te oraz im podobne nie są bezpośrednio powiązane z rządem amerykańskim, lecz służą doradztwem w zakresie ochrony swobód, stojąc na straży skutecznego funkcjonowania i przejrzystości demokracji. Obrazy Holzer wskazują na antagonizmy w łonie samego rządu, które mogą prowadzić do nowych koncepcji i rozwiązań. Stawiają też przed nami pytania o to, w jaki sposób sami wpływamy na przyszłość.

Wystawa Jenny Holzer w Art Stations Foundation składa się z obrazów najnowszych oraz jednej z jej wczesnych ław granitowych. Zaprezentowane zostaną trzy cykle obrazów. W jednym z nich każdy obraz (olej na płótnie) przedstawia odciski ręki żołnierzy amerykańskich oskarżonych, lecz niekoniecznie skazanych za popełnienie zbrodni w Iraku. Ponad każdym odciskiem dłoni cenzor usiłował wymazać znaki umożliwiające identyfikację oskarżonego, zamalowując je na czarno. Nie jest to studium formalizmu i abstrakcji - szeroki zakres prac i stylistyk odsłania kolejne warstwy znaczeń dotyczące jednostek i historii, które połączyła wojna. Wykraczając poza abstrakcyjny na pozór świat polityki i strategii, obrazy zawierające odciski dłoni ukazują, że zarówno polityka, jak i strategia to fizyczne palimpsesty jednostek ludzkich. Jednakże obrazów Holzer, opartych na dokumentach ujawnionych dzięki amerykańskiej ustawie o wolności informacji, nie można czytać na jeden tylko sposób.

Jenny Holzer, „Xenon for Bregenz“, 2004, projekcja świetlna, Kanisfluh, Vorarlberg, Austria; text: “Arno”, 1996. © 2004 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY. Photo: Attilio Maranzano
Jenny Holzer, „Xenon for Bregenz“, 2004, projekcja świetlna, Kanisfluh, Vorarlberg, Austria; text: “Arno”, 1996. © 2004 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY. Photo: Attilio Maranzano

Jeden z obrazów ma szczególną wymowę, nie ma śladów wymazywania czy cenzury. Praca ta, znajdująca się w Kolekcji Grażyny Kulczyk, jest pośmiertnym odciskiem dłoni osoby zmarłej w czasie pobytu w amerykańskim więzieniu. Nie widzimy tu nakładania się na siebie osób i znaków graficznych, jak ma to miejsce w pozostałych pracach. Możemy wtedy wyobrazić sobie rękę, która podniosła martwą dłoń, umoczyła ją w tuszu i następnie położyła na papierze, żeby odcisnąć niewyraźny ślad.

  W drugim cyklu Jenny Holzer prezentuje mocno ocenzurowane dokumenty, w których zamieniła czarne miejsca ingerencji cenzorskich na elementy kolorowe i przeniosła je na obrazy sitodrukowe. Wzorując się na suprematystycznym modelu barwy i kompozycji Kazimierza Malewicza, Holzer wprowadza do formalnej abstrakcji element wyboru, uznaniowości i świadomej decyzji. Kiedy posługuje się tym modelem malarstwa w odniesieniu do dokumentów rządowych, podważa tezę, że machina biurokracji nie posiada twarzy. Artystka zwraca uwagę na fakt, że to jednostki, a nie automaty odpowiadają za zasady, wybory i wprowadzanie w życie procedur, które prowadzą do utajniania informacji pod czarnymi ingerencjami cenzora. Holzer, dyskretnie obecna w ramach tych pozornie formalnych obrazów, pokazuje poprzez użycie koloru, że władza i biurokracja są w swojej istocie zbiorem pojedynczych decyzji. Aby podkreślić dialog swoich ostatnich prac z historycznymi dokonaniami awangardy Europy Wschodniej, Holzer prezentuje obok cyklu swoich obrazów dwie prace autorstwa Henryka Stażewskiego, polskiego konstruktywisty.

 Jenny Holzer, “Xenon for Rio de Janeiro”, 1999, projekcja świetlna, Leme Beach, Rio de Janeiro;
text: “Arno”, 1996. © 1999 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY. Photo: Beto Felício
Jenny Holzer, “Xenon for Rio de Janeiro”, 1999, projekcja świetlna, Leme Beach, Rio de Janeiro; text: “Arno”, 1996. © 1999 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY. Photo: Beto Felício

Kolejny cykl malarski to mapy wykonane przez artystkę. Obrazy, w tym jeden pokazywany na wystawie, są reprodukcjami slajdów z prezentacji w programie PowerPoint, zaprezentowanej w Białym Domu przez Centralny Sztab Dowodzenia, a zawierającej warianty strategiczne inwazji w Iraku. Obrazy dają wgląd w przepełniony optymizmem „biznes wojny", w cele i procedury działań wojennych, a także uwidaczniają rozziew między intencją a tym, co staje się rzeczywistością.   

Prace z cyklu odtajnionych dokumentów Jenny Holzer eksponowała we włoskim pawilonie podczas biennale w Wenecji w 2007 roku i na dużej objazdowej wystawie zorganizowanej przez Fondation Beyeler i Museum of Contemporary Art w Chicago (2008-2010).

 Jenny Holzer, “Xenon for Florence”, 1996, projekcja świetlna , Arno River, Palazzo Bargagli, Via de Bardi, Florence; text: “Arno”, 1996. © 1996 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY
Photo: Attilio Maranzano
Jenny Holzer, “Xenon for Florence”, 1996, projekcja świetlna , Arno River, Palazzo Bargagli, Via de Bardi, Florence; text: “Arno”, 1996. © 1996 Jenny Holzer, member Artists Rights Society (ARS), NY Photo: Attilio Maranzano

Od 1996 roku Holzer, mieszkająca i tworząca w Nowym Jorku, zrealizowała projekcje świetlne w większych miastach na całym świecie, m.in. w Londynie, Nowym Jorku i Rio de Janeiro. Pokazywała je na zboczach gór, falach oceanów, wydmach piaskowych i takich ikonach architektury jak Piramida Luwru w Paryżu (zaprojektowana przez I.M. Pei) oraz rzymski Castel Sant'Angelo. W Poznaniu, w ramach wystawy w Art Stations, Holzer pokaże projekcje wierszy Szymborskiej na elewacjach Starego Browaru i Ratusza. Artystka po raz pierwszy dokona projekcji poezji noblistki w języku oryginału. 


8.04 g.20 - 31.08.2011 - Jenny Holzer, galeria Art Stations, Stary Browar, Poznań http://www.starybrowar5050.com/wydarzenia/news/e451

 Jenny Holzer, “Right Hand 0147-03-CID259-61195 Blue White”, 2007, olej na płótnie, 259.7 x 200.7 cm; tekst: dokument rządowy USA.
Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2007 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY
Jenny Holzer, “Right Hand 0147-03-CID259-61195 Blue White”, 2007, olej na płótnie, 259.7 x 200.7 cm; tekst: dokument rządowy USA. Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2007 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY

Jenny Holzer, “Header”, 2008, olej na płótnie, 147.3 x 111.8 cm; tekst: dokument rządowy USA.
Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2008 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY
Jenny Holzer, “Header”, 2008, olej na płótnie, 147.3 x 111.8 cm; tekst: dokument rządowy USA. Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2008 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY

 Jenny Holzer, “Holding the Bag yellow white”, 2005, olej na płótnie 
83.8 x 64.8 cm; tekst: dokument rządowy USA.
Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2005 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY
Jenny Holzer, “Holding the Bag yellow white”, 2005, olej na płótnie 83.8 x 64.8 cm; tekst: dokument rządowy USA. Kolekcja Grażyny Kulczyk © 2005 Jenny Holzer, członek Artists Rights Society (ARS), NY

 Jenny Holzer, „Purple Blue, Arno, Erlauf“, 2007, pionowa instalacja LED, 292,9 x 13,3 x 7,6 cm;
tekst: Blue, 1998; Arno, 1996; Erlauf. 1995.
Kolekcja Grażyny Kulczyk; Dzięki uprzejmości Yvon Lmabert Gallery, Paris
Jenny Holzer, „Purple Blue, Arno, Erlauf“, 2007, pionowa instalacja LED, 292,9 x 13,3 x 7,6 cm; tekst: Blue, 1998; Arno, 1996; Erlauf. 1995. Kolekcja Grażyny Kulczyk; Dzięki uprzejmości Yvon Lmabert Gallery, Paris