„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf, do 3.05.2015

: Function ereg() is deprecated in /includes/file.inc on line 649.

„Gender jako dokamerowy performance" to druga w serii wystaw z cyklu „Techniki wyzwalania", poruszającego problem złożonej relacji między tożsamością i fotografią, a w szczególności między procesem identyfikacji i wizualnością.

Performatywna koncepcja gender zakłada rozumienie płci jako formuły skoordynowanych, powtarzanych aktów ciała podporządkowanych kulturowo usankcjonowanym konwencjom; analizuje też sposób dramatyzacji możliwości wpisanych w ciało. Gender jest zatem ucieleśnieniem i odegraniem tych konwencji. Judith Butler podkreślając fikcyjny charakter płciowej identyfikacji pisze, że gender ustanawiane jest poprzez stylizacje ciała, dlatego też cielesne gesty i ruchy należy postrzegać jako konstytuujące iluzje czasowej ciągłości gender. Ponieważ płeć kulturowa jest konstrukcją w procesie, serią aktów, które są odnawiane i konsolidowane w czasie, jedynym sposobem krytyki czy dekonstrukcji jej stabilności jest innego rodzaju powtarzanie.

W pracach prezentowanych obecnie na wystawie w poznańskiej Galerii Fotografii pf artyści podejmują proces podważania tych konwencji właśnie poprzez inny, subwersywny sposób powtarzania czy odgrywania aktów ciała w celu uzyskania określonego obrazu kobiecości/ męskości . Tym samym dokonują krytyki binarnej, esencjonalnej definicji płci traktującej tożsamość płciową jako naturalny i biologiczny atrybut. Chociaż w życiu codziennym nie da się odejść od myślenia kategoriami kobieta/mężczyzna, to jednak artystom udaje się skomplikować te kategorie i pokazać, że ustanawiane są one poprzez kulturowe normy - że nie są biologicznymi, tylko kulturowymi fenomenami.

Tytuł wystawy nawiązuje do formuły performansu wykonywanego przed obiektywem kamery lub aparatu fotograficznego; praktyki towarzyszącej sztuce performans od lat 70. Zaprezentowane prace demonstrują odgrywanie lub konstruowanie ciała przed obiektywem kamery; ujawniając jednocześnie wizualne stereotypy męskiego i kobiecego. Artyści przekraczają te kategorie wykorzystując aparat fotograficzny jako narzędzie umożliwiające stworzenie tymczasowej tożsamości. Pochodzących z dwóch pokoleń twórców odróżnia wybór strategii i zakres stosowanych środków; artyści neoawangardowi (Tomislav Gotovac i Annegret Soltau) wykorzystują ciało, natomiast artystki młodszego pokolenia (Jakob Lena Knebl i Verena Dengler) - kostium, poprzez który jest ono identyfikowane.

Seria fotografii „Foxy Mister" (2002) Tomislava Gotovaca jest powtórzeniem zdjęć zamieszczonych w magazynie „Inside the Foxy Lady". Tomislav Gotovac prezentując teatr pornografii wprowadził swoje stare ciało w miejsce ciała młodej kobiety, pokazując oczywistą nieprzystawalność płciowych konwencji reprezentacji. Z jednej strony Gotovac ujawnia sposoby trenowania ciała do kobiecości, definiowanej przez męski wzrok; z drugiej zadaje pytanie o wizualną męskość i jej kanony.

Innego rodzaju subwersywne powtórzenie konwencji - w tym wypadku fotograficznej reprezentacji - prezentuje praca Annegret Soltau. „Transgenerative" (2005) jest kolejnym krokiem w bardzo konsekwentnej twórczości, w której artystka bada i obserwuje siebie poprzez analizę fotograficznych i filmowych obrazów swojego ciała, a także eksploruje cielesność fotograficznego obrazu. Stosując technikę zszywania fotografii, którą posługuje się od połowy lat 70. Soltau wykonała manualnie fotomontaż skomponowany z fragmentów przedstawiających nagich członków swojej rodziny. „Transgenerative" reprezentuje relację rodzinną, jako cielesne połączenia pomiędzy męskim i żeńskim, które przenikając się nie są możliwe do ustabilizowania.

W swojej pracy „There are More Things" (2014) Jakob Lena Knebl pozując jako sofa, ironicznie nawiązuje do konwencji kobiecego aktu, wykorzystując poczucie humoru jako element oswajający widza z tematem genderowej transgresji. Towarzyszący fotografii obiekt, to przedmiot będący połączeniem torebki Channel - zgodnie ze stereotypem obiektu kobiecego pożądania - i sofy Chesterfield - obiektu męskiego desire. Jakob Lena Knebl w swojej twórczości, która obejmuje performans, instalacje i performatywne fotografie - eksploruje płynność granic pomiędzy męskim i żeńskim, na którą nakłada się płynność granicy pomiędzy fikcją i rzeczywistością; sztuką i życiem. Eksplorując cielesną maskaradę nawiązuje także często do historii i znaczeń ubioru/mody. Podobnie jak Tomislav Gotovac, który dążąc do połączenia sztuki i swojej biografii przybrał artystyczne imię (Antonio Lauer) artystka/a inkorporuje w swojej twórczości artystyczną public personę. Jakob Lena Knebl to fikcyjne imię pozwalające funkcjonować jej/jemu jako transgenderowej publicznej personie.

Verena Dengler, chociaż jest artystką działającą w wielu mediach, używa fotografii do kreowania/ odgrywania swojej artystycznej persony. Dengler wykorzystuje autokreacje siebie jako artystki, posługując się nie tyle ciałem, ile maskaradą stroju, komunikatem ubrania i pozy. Praca Vereny Dengler jest prezentacją serii plakatów, wykonanych z ulotek, którymi artystka posługuje się zapraszając na swoje wystawy. W ramach wystawy plakaty z Vereną - artystką, zobaczyć można także w przestrzeni miejskiej Poznania ponaklejane na słupy z ogłoszeniami. Umieszczenie tych prac w przestrzeni na zewnątrz galerii jest wskazaniem na sferę publiczną jako na faktyczne miejsce oddziaływania twórczości problematyzującej tożsamość.

Wszyscy zaprezentowani artyści w odmienny sposób poszerzają przestrzeń sfery publicznej, perforując granice pomiędzy prywatnym i publicznym; politycznym i intymnym - zwracając uwagę na fikcyjny element każdej konstruowanej tożsamości, również płciowej.

 

 

Verena Dengler, Tomislav Gotovac, Jakob Lena Knebl, Annegret Soltau, „Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf, 28.03-3.05.2015

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf

„Gender jako dokamerowy performance", Galeria Fotografii pf