Kolekcja Vlep[v]netu „Cztery Łapy Psa”

Kolekcja, którą od 10 lat buduje fundacja Vlep[v]net, to projekt szczególny, jest to bowiem przykład sytuacji, kiedy określone środowisko kolekcjonuje samo siebie: dobór prac i rozmaite strategie kuratorskie opierają się na dynamicznym, bezpośrednim doświadczeniu sztuki ulicy i obserwacji prowadzonej od wewnątrz. Projektowi można zarzucić brak perspektywy i dystansu, ale niewątpliwie ważnym atutem takiego stanu rzeczy, jest łatwy dostęp do prac i obiektów oraz możliwość wyławiania ciekawych zdobyczy bezpośrednio z gorącego kotła sztuki ulicy. Jest to o tyle ważne, że zwykle obiekty przedstawiane jako prace artystów streetartowych to jedynie bliższe lub dalsze pochodne tego zjawiska: wyestetyzowane malarstwo studyjne lub artystyczne pamiątki, mające w zamyśle autorów stanowić reprezentację ich twórczości ulicznej. Próby tworzenia takich reprezentacji są często nieudane, o czym świadczyć może choćby oferta prac streetartowców na aukcjach młodej sztuki. Siłą kolekcji Vlepvnetu jest więc łatwy dostęp do samego jądra badanego obszaru i wyraźna potrzeba budowania zbiorów z obiektów jak najlepiej przybliżających język, atmosferę i postawy charakterystyczne dla streetartu. Cel ten realizowany jest z pełną świadomością, że ideał jest nieosiągalny: Vlepvnet podkreśla, że sztuka ulicy i związane z jej odbiorem doświadczenie realizują się tylko w prawdziwej przestrzeni i tylko z zaskoczenia, a kolekcja to tylko komentarz mogący towarzyszyć temu doświadczeniu, tłumaczyć kontekst i genezę poszczególnych zjawisk.

Andrzej Wróblewski (Bohomaz)

Charakterystyczne dla tej kolekcji jest to, że zaczęła powstawać samoczynnie, jako echo dynamicznej sieci kontaktów i autentycznego zaangażowania w rozwój polskiej sceny ulicznej. Na początku był więc to zbiór trochę niekontrolowany i chaotyczny, ale przez to ciekawszy, bo wolny od kolekcjonerskich konwencji. Motorem narodzin kolekcji było bardziej ludyczne zbieractwo niż chęć podążania za kolekcjonerskimi standardami. Tak powstał ogromny zbiór drobnych obiektów: papierów, vlepek, plakatów, rysunków i szablonów, często niewiadomego już dziś pochodzenia i autorstwa, początkowo przechowywanych i eksponowanych wbrew wszelkim profesjonalnym regułom, bardzo powoli przeradzający się w uporządkowaną i skatalogowaną kolekcję.

Bohomaz 2007 szablon

Rok 2013 był ważny w rozwoju kolekcji: po raz pierwszy Vlepvnet przeprowadził zaplanowaną serię zakupów, których celem jest uzupełnienie i domknięcie panoramy polskiej sztuki ulicy, która pomału wyłania się z archiwów i zbiorów budowanych przez grupę. Stąd pomysł cyklu czterech wystaw, który ma być w założeniu nie tylko okazją do zaprezentowania nowych prac, ale też próbą wydeptania problemowych ścieżek w gąszczu obiektów nagromadzonych przez Vlepvnet.

czarnobyl 2011 szablon

Tematem pierwszej odsłony wystawy „Cztery łapy psa”, którą vlepvnet zaproponował w swojej galerii v9, jest fundamentalna dla sztuki ulicy technika szablonu. Obok odbitek szablonów prezentowana jest też uliczna dokumentacja fotograficzna i autentyczne matryce szablonów używanych przez artystów streetartowych. Wystawa akcentuje wewnętrzne bogactwo języka szablonu, ale też różnorodność stojących za nim postaw. Mamy tu więc przykłady precyzyjnego szablonowego fotorealizmu w wydaniu Czarnobyla, ale też poszukiwania w sferze rudymentarnej malarskiej ekspresji, charakterystyczne dla Bohomaza czy Egona Fietke. Nie zabrakło najpopularniejszego chyba rodzimego szabloniarza, Mariusza Warasa, którego projekt modularnego miasta M-City obchodzi właśnie 10 urodziny. Praca prezentowana na wystawie to sam wycinek nieba, nie jest ona charakterystyczna dla struktury miasta M-city, za to pozwala skupić uwagę na szablonowym rzemiośle. Pracę Warasa autorzy wystawy zestawiają z abstrakcyjnymi, przywodzącymi na myśl pejzaż formami Bohomaza, pokazując zaskakująca bliskość tych dwóch osobnych języków. Najmłodsze pokolenie artystów szablonu reprezentuje Paweł Ryżko, którego eleganckie prace na blachach, odwołujące się do estetyki plakatu BHP, ciekawie igrają z tradycją szablonu jako narzędzia komunikacji społecznej.

krik 2013 vlepki

Wietrzenie kolekcyjnych magazynów potrwa do połowy lutego 2014, w programie jeszcze trzy osobne prezentacje, których tytułu brzmią co najmniej intrygująco: „Papier”, „Syntetyk” i „Postvandalizm”. Ostatnia część projektu zapowiadana jest jako najbardziej osobista i dramatyczna.