Przewrotnym dialogiem z przeszłością Rafał Boettner-Łubowski zaczyna na nowo to, co pozornie jest skończone i odstawione do lamusa historii sztuki. W swych pracach łączy różnorodne media i osadza je w niejednoznacznych kontekstach. Chociaż najbardziej związany jest z rzeźbą, wykracza poza jej założenia, włączając w swoje działania: malarstwo, fotografię, instalację i media cyfrowe. Realizacje te ukazują paradoksy ery sztuki post-medialnej a koncept wytycza granice (lub je przełamuje) i decyduje o wyborze środków wyrazu. "Rzeźba od początku zaopatrzona była w człowieka" (jak pisze Maria Anna Potocka) i świadomy tej tezy autor pozostaje w wielu przejawach swej sztuki wierny ideałom klasycznej figuracji. Fragmentarycznie pokazane części ciała lub figury, w całej swej okazałości odwzorowujące dawne artystyczne kanony, integruje z przedmiotami gotowymi, czy obiektami kampowymi. Odwołując się do świadectw tradycji antycznych, barokowych, akademickich czy romantycznych stosuje cytaty, powtórzenia, a nawet swego rodzaju "niby-plagiaty", które niewątpliwie wprowadzają nową jakość do jego sztuki. Intrygujące odniesienia do przeszłości nie czynią jego dzieł "pustymi" kopiami, lecz nadają im szczególny wymiar "zapisu pamięci" i jej wciąż ponawianego odtwarzania. Imitacja staje się tu zatem oryginalna, nie tylko poprzez zastosowanie różnorodnych rozwiązań wizualnych, ale przede wszystkim dzięki niekonwencjonalnemu wykorzystaniu mediów. Istotnym kluczem do zrozumienia prac artysty są z pewnością ich tytuły, które często polemicznie określają sens ukryty w przemyślanym zestawieniu przytaczanych zapożyczeń.

Ekspozycja w galerii Wozownia, Toruń, 2012

Wystawa "Inwersje quasi-muzealne: Alegoria Różnicy?" w toruńskiej Galerii Wozownia, dobrze obrazuje postawę Rafała Boettner-Łubowskiego i stanowi ciekawą okazję do rozpoznania podejmowanych przez niego zagadnień. Tytuł wystawy wywołuje najpierw uczucie swoistej niepewności. Odniesienie autora do instytucji muzealnej jest tu przywołane i w pewnym sensie zaburzone.

Wyrazista aranżacja: ciemne przedmioty silnie kontrastują z białym kubikiem niewielkiej sali. W jej centrum widnieje głowa kobieca o antykizującej formie, nawiązująca do kanonów akademickich. Jest ona jednak obiektem quasi-muzealnym, gdyż nietypowy jest materiał, z którego została wykonana - polichromowane tworzywo sztuczne. Rzeźba przedstawia antyczny motyw janusowego oblicza, symbol dwuznaczności, nawiązujący zapewne w tym kontekście do paradoksalnych relacji między tradycją i artystycznym nowatorstwem. Ten pozorny eksponat "muzealny" umieszczony jest na czarnym, zwykłym stoliku, który zdaje się lewitować nad podłogą. Podstawowy element wyposażenia domu przeistoczył się tu w uroczysty postument dla rzeźby i został nobilitowany, ale zawieszony jakby w przestrzeni przejmuje nową rolę. Jednocześnie rzeźba, która imituje obiekt muzealny, traci swoją wyjątkowość, gdy odkrywamy nieszlachetność jej materiału.

fragment ekspozycji

Wyraźną inwersję znaczeń i statusu zaznaczył autor na tabliczce z napisem: "Alegoria Różnicy?". Pytanie kieruje ku szukaniu różnic: między schematami wartościowania a nowo uzyskanymi wartościami; między podobieństwami wizualnymi a przeciwstawnymi znaczeniami. Nad tą przestrzenną kompozycją widnieje czarny kwadrat blatu stołu, który również przejmuje nowe zadanie - przypomina radykalne XX-wieczne abstrakcyjne dzieło sztuki, znacząco przełamując wyobrażenie o swoim pierwotnym przeznaczeniu.

Para-relief "(?)wieszak(?)"

Na lewo od opisanej kompozycji umieszczony jest obiekt, który przypomina XX-wieczny konstruktywistyczny relief. Dołączony do niego podpis: "(?)wieszak(?)" podkreśla zastosowaną przez autora "symulację", bowiem "dzieło sztuki" jest w rzeczywistości odwróconym wieszakiem na ubrania pochodzącym z popularnej sieci sklepów meblowych. Przedmiot odwołuje się tu nie tylko do miejsca swej ekspozycji - dawnej szatni toruńskiej galerii Wozownia, ale także zmienia swą funkcję poprzez podwójne odwrócenie: fizyczne i znaczeniowe. Zyskuje intrygującą niezależność jako obiekt możliwej kontemplacji.

"A jednak nie wszystko jest tym, czym zdaje się wydawać" - zaznaczył sam autor. Quasi-muzealne inwersje Rafała Boettner-Łubowskiego zaburzają nasze stereotypowe rozpoznawanie rodzajów sztuki i ich odniesień do otaczającej nas rzeczywistości. Głowa kobieca nawiązuje do tego, co minione i wydaje się być "osamotniona" pośród innych zastosowanych przetworzeń. za to meble oraz quasi-abstrakcyjne reliefy, dominując nad quasi-antyczną rzeźbą o podwójnej twarzy, odnajdują się całkiem dobrze w małym galeryjnym pomieszczeniu. Inwersja układu eksponatów w nowym kontekście zakłóca nasze przyzwyczajenia. Tego rodzaju modyfikacje, podporządkowane koncepcjom rozplanowania i użytych materiałów, widoczne były również we wcześniejszych realizacjach artysty, np. w instalacji "Cytacje III/2010:Hommage à Giulio Paolini (?)",prezentującej zestawienie rzędu dziewięciu gipsowych klasycznych wizerunków kobiecych z dwiema poliestrowymi figurami czarnych psów, zacytowanych ze sfery współczesnej kultury popularnej.

"Cytacje III/2010: Hommage a Giulio Paolini (?)", Galeria Bałucka, Łódź, 2010 r. na indywidualnej wystawie Rafała Boettner-Łubowskiego "Granice Rzeźby".

Trzeba też zaznaczyć, że ukazane w "Alegorii różnicy" janusowe oblicze, zwrócone w przeszłość i w przyszłość jednocześnie, w metaforyczny sposób odnosi się do dychotomicznego podziału czasu. Wskazuje również na dziedzictwo przeszłości i źródła z obszaru historii sztuki, które determinują, często w sposób podświadomy, postrzeganie rzeczywistości. Przeszłość staje się niejednokrotnie obca, niezrozumiała i przytłoczona współczesnością. Teraźniejszość, i zapewne przyszłość, zdaje się natomiast być naznaczona masową produkcją i komercjalizacją życia. Janusowe oblicze uświadamia dwuznaczność tej sytuacji. Rafał Boettner-Łubowski stworzył aranżację, która operuje nośnikami znaczeń o pozornie ustalonych znaczeniach; zwięzłą kompozycją pyta o tytułowe różnice, poddaje je próbie, zwodzi i zachęca do szukania nowych znaczeń. Uczynił to sugestywnie i zdecydowanie: czarno na białym.

Rafał Boettner Łubowski, Inwersje quasi-muzealne: Alegoria Różnicy?, Wozownia, Toruń, 03.8 - 02.09.2012.

Fotogram anonsujący wystawę