Zdawać by się mogło, że współcześnie w Polsce sztuka rozwija się bez ograniczeń. Przecież żyjemy w demokracji, gdzie nie ma ani centralnej instytucji cenzury, ani urawniłowki; gdzie artyści mogą swobodnie przyglądać się rzeczywistości, a ich głos powinien być poważnie traktowany w publicznej dyskusji o kształcie społeczeństwa. Nic z tego! Nasza demokracja obiera zły kierunek - w sferze publicznej, w polityce najgłośniej słychać głosy populistów i autokratów, a ci, jak wiadomo, nie przepadają za tymi, którzy krytycznie komentują zarządzaną przez nich rzeczywistość czy to społeczną, polityczną czy choćby obyczajową. Poza tym artyści to poniekąd samotni wojownicy - nie tworzą zwartej, sformalizowanej grupy, która obroni się przed agresywnymi atakami i zapędami cenzorskimi władzy. To między innymi dlatego stanowią łatwy cel napaści, "sprowokowanej" ekspozycją określonych prac czy choćby pogłoską o ich przewrotnej wymowie.

Nasza demokracja ma się źle i właśnie stosunek władzy i ogółu społeczeństwa do sztuki stanowią tego wymowny dowód.

Dlatego dziś, kiedy zagrożona jest między innymi bytomska galeria "Kronika", chcemy wrócić do dyskusji o sztuce i demokracji. Co zrobić, aby sztuka miała w naszym społeczeństwie silniejszą pozycję, w jaki sposób jej bronić, jak uniknąć pełzającej cenzury i kolejnych ataków na instytucje wystawiennicze?

Te problemy będziemy jeszcze na pewno podejmować w przyszłości, gdyż uważamy, że mówi się o tym wciąż za mało, a przede wszystkim za mało się robi, by tę sytuację zmienić. (Czekamy na głosy w dyskusji: artmix@free.art.pl )

To dlatego w aktualnym numerze prezentujemy silny głos prof. Piotra Piotrowskiego, który podczas niedawnego odczytu w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, mówił o potrzebie obrony sztuki współczesnej - "pazurami i dziobem".

Edyta Zierkiewicz, Iza Kowalczyk

Spis treści:

Piotr Piotrowski, Pazurami i dziobem w obronie demokracji
Iza Kowalczyk, Sztuka, przemoc i demokracja