Archeologia dzieciństwa

O niemożności przedstawienia i wyobrażenia Zagłady napisano i powiedziano już wiele. Jednak, jak zauważa Izabela Kowalczyk, problem stanowi nie to, że wypowiedź o Zagładzie w sensie artystycznym jest niemożliwa czy też z góry skazana na niepowodzenie w sensie etycznym, lecz raczej o odnalezienie taktyki artystycznej, która pozwoli wyrazić tę narrację w rejestrze innym, niż dokumentalny zapis przywołujący wspomnienia Świadków Shoah. Problem ten staje się tym dotkliwszy, gdy próbę tę podejmuje artystka należąca do pokolenia wnuków tych, dla których Zagłada była doświadczeniem osobistym.

O kobiecym doświadczeniu wojny i uchodźstwa, teatrze dokumentalnym jako forum dla wykluczonych oraz tożsamości drugiego pokolenia uchodźców z Kaukazu – z Nelą Brzezińską, Danielem Brzezińskim, Katarzyną Regulską, Magdą Sobolewską i Joanną Wichowską – rozmawia Joanna Turowicz

„Historie Ziny”
reżyseria: Katarzyna Regulska, dramaturgia: Joanna Wichowska.
Spektakl jest częścią większego projektu „Historie Ziny” Stowarzyszenia Praktyków Kultury, do którego należy także publikacja i audiobook

Sytuacja, która wydarzyła się 11 stycznia 2013 roku w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie podczas festiwalu „Pigs&Rabbits” jest swoistą wojną. To wojna o własność intelektualną, o sztukę i w ramach sztuki. Wojna o władzę – nad własnymi dziełami, nad sytuacją, nad drugą osobą. To również starcie pomiędzy dwojgiem artystów, pomiędzy artystką i kuratorem, pomiędzy artystką a instytucjami kultury, pomiędzy kuratorem a publicznością. Wreszcie w jakimś sensie to także przysłowiowa wojna płci.

Podczas performensu Johannesa Deimlinga w sopockiej galerii, Angelika Fojtuch przeprowadziła akcję interwencyjną, która zakłóciła przebieg działań Deimlinga.

Spis treści:

Marcin Wilkowski, memory_get_usage: cyborg jako metafora pamięci w nowych mediach
Ewelina Jarosz, Naprawdę dobrze zrobić coś nie tak: cyber punkowy performance "Strange lóóp"
Beata Łazarz, Nieznośna cyborgiczność terroryzmu
Marta Maksymowicz, "Onone - Świat Po Świecie" - cybernetyczne ciało jako pełnia
Barbara Röhrborn, Diane Arbus - "A further chapter in the history of mistery"

Łacińskie słowo memoria posiada dwa znaczenia. Pierwsze wskazuje na proces zapamiętywania i pamiętania, drugie - na jego efekty w postaci wspomnień, które mogą być w jakiś sposób trwale zarejestrowane na zewnętrznym nośniku. Nośniki te stają się także metaforami, którymi od wieków próbuje się opisać to, w jaki sposób człowiek potrafi zapamiętywać i (re)konstruować wydarzenia z przeszłości. Uzewnętrznianie i przenoszenie wspomnień z ludzkich umysłów na mobilny, niezależny nośnik stało się możliwe dzięki pismu, malarstwu, później ruchomym obrazom, dającym ułudę idealnego odwzorowywania zastanej rzeczywistości.

Co zrobili źle?

Od kiedy w 1981 roku, podczas pobytu w Walker Art Center w Minneapolis, choreograf Merce Cunningham oraz kompozytor John Cage udzielili wywiadu, w którym opowiadali o charakterze tworzonej przez nich sztuki oraz naturze artystycznego procesu, minęło już prawie czterdzieści lat. Z wypowiedzi Cage'a przebijał pogodny ton pogodzenia się z sytuacją, w której wywrotowe elementy tworzonych przez nich muzyczno-tanecznych performance'ów dopiero wówczas, pod koniec ich życia, zostały zaakceptowane przez publiczność. Wykroczenie przez ten duet poza konwencjonalne ramy sztuki faktycznie mogło wprawiać pozbawionych awangardowego ducha odbiorów w stan zakłopotania.

Rzeźba kinetyczna Jona Kesslera Ready to die (2008) pozornie jest oczywista: nacisk zdaje się być położony na materiały wideo, prezentowane na dużym monitorze, górującym nad pracą; jednocześnie ostentacyjnie wręcz została odsłonięta technika ich wytwarzania, przez co mamy wrażenie obcowania z produkującym obrazy perpetuum mobile. Wykorzystane do tworzenia filmu zdjęcia sprawiają wrażenie zestawionych przypadkowo, jakby rządząc się logiką dadaistycznej zabawy lub gry wolnych skojarzeń.

"Na początku była [...] pełnia zawierająca w sobie wszystkie możliwości"
Eliade